________________
.
१९
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० २, अ० १, सुबाहुकुमारवर्णनम् 'सुभगे' सुभगः-कल्याणमार्गगामित्वात् 'पियदसणे' प्रियदर्शनः-दर्शनमात्रेणापि प्रेमाविर्भावात्, अतएव 'सुरूवे' सुरूपः अपूर्वरूपलावण्यादिसम्पन्नः । एतादृशस्तु कस्यचिदेकस्यापि भवेदित्यत आह-'बहुजणस्स वि' बहुननस्यापि 'भंते' हे भदन्त ! अयं 'सुबाहुकुमरे' सुबाहुकुमारः 'इढे जाव सुरूवे' इष्टः यावत् सुरूपः, अयं न केयलं गृहस्थानामेव इष्ट इष्टरूपो यावत् सुरूपः, किन्तु 'साहुजणस्स वि य णं' साधुजनस्यापि-संयमिजनस्यापि च खलु भंते' हे भदन्त ! 'सुबाहुकुमारे' सुबाहुकुमारः 'इठे जाव सुरूवे ' इष्टो यावत् सुरूपो वर्तते । 'सुबाहुकुमारेणं भंते' सुबाहुकुमारेण हे भदन्त ! ' इमा' लिये अथवा विपत्तिकाल में भी सबके लिये सहायता पहुंचाता है इसलिये भी यह मनोऽम है, मनोऽमरूप यह इस अपेक्षा से है कि इसकी आकृति सकलजनों के मन के अनुकूल है, भद्रप्रकृतिवाला होने से समस्त जनों को इससे आहूलाद उत्पन्न होता है, अतः यह सौम्य है, हितविधायक मार्ग में सदा इसकी प्रवृत्ति रहती है इसलिये यह सुभग है, जो व्यक्ति इसे एकवार भी देख लेता है, उसे इसके प्रति प्रेमका आविर्भाव हो जाता है, इस अपेक्षा से यह प्रिय. दर्शन है, अपूर्वरूप और लावण्य से यह अलंकृत है इसलिये यह सुरूपवाला है 'बहुजणस्स वि य णं भंते ! सुबाहुकुमारे इठे जाव सुरूवे' यह सुबाहुकुमार “इष्ट से लेकर सुरूप" पर्यन्त के सर्व विशेषणों से युक्त किन्हीं२ खाश जनों की दृष्टि से ही हो सो बात नहीं है, મરણ કર્યા જ કરે છે એટલા માટે અથવા વિપત્તિકાલમાં પણ સૌને સહાયતા પહોંચાડે છે તેથી પણ એ મનેમ છે. મનોમરૂપ તે અપેક્ષાથી છે કે, તેની આકૃતિ તમામ માણસોના મનને અનુકૂળ છે, સરલપ્રકૃતિવાળા હોવાથી તમામ માણસને તેનાથી પ્રસનતા ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી તે સૌમ્ય છે. હિત થાય તેવા માર્ગમાંજ હમેશાં તેની પ્રવૃત્તિ રહે છે તેથી તે સુભગ છે, જે માણસ તેને એક વાર જોઈ લે છે તેને તેના પ્રતિ પ્રેમ જન્મે છે તેથી તે પ્રિયદર્શન છે. અપૂર્વરૂપ, અને લાવણ્યથી તે અલંકૃત છે (सुशोभित ) तेथी ते सु३५ १७॥ छ, 'बहुजणस्स वियणं भंते सुबाहुकुमारे इटे जाव सुरूवे' सुमााभार “ ४थी बने सु३५ सुधीना सर्व विशेषणोथी युत કઈ કઈ ખાસ માણસની દૃષ્ટિથી હેય તે વાત નથી પરંતુ હે નાથ! તે ઘણાં જ भासोनी टिम 20 प्रभारी छे भी तो शु! 'साहुजणस्स वियणं भंते सुबाहुकुमारे इढे जाव सुरूवे' मे तो साधु माणुसनी ष्टिमा ५ मे २४ छ.
શ્રી વિપાક સૂત્ર
