________________
६३६
विपाकश्रुते
छिद्राणि दूषणानि 'विरहाणि य' विरहान् =भवदनुपस्थितिरूपान् एकान्तस्थानानि वा 'पडिजागरमाणीओ' प्रतिजाग्रत्यः = गवेषयन्त्यो 'विहरंति' विहरन्ति । 'तं ण गज्जइ' तन्न ज्ञायते 'ममं' मां 'केणइ कुमारेणं' केनापि कुमारेण अग्निविषादिप्रयोगेण 'मारिस्सेति ' मारयिष्यन्ति 'त्तिकट्टु ' इति कृत्वा - इति मनसि विचार्याहं 'भीया ४' भीता ४ सती 'जावज्झियामि' यावद् ध्यायामि, यावत्अपहतमनः संकल्पाऽऽर्त्तध्यानं करोमि ।। सू० ५ ॥
जरा भी आंख उठा कर नहीं देखता है और न उनसे बोलता चालता ही है, इसलिये अपनी पुत्रियों के इस कांटे को जैसे भी संभवित उपाय से बने वसे शीघ्र ही नष्ट कर देना चाहिये; इत्यादि सब समाचार उसने अपने पति को कह सुनाया और साथ में यह भी कह दिया कि 'तं णं णज्जइ ममं केणइ कुमारेणं मारिस्सेति' न जाने इस ईर्ष्या भाव से प्रेरित हुए ये लोग सब मुझे किस समय कुमौत से मार डालें । 'ति कट्टु भीया४ जावज्झियामि' इस विचार से मैं अत्यंत भयभीत बनी हुई हूं और इसी लिये अनमनी तथा आर्त्तध्यान से युक्त हो रही हूं ।
भावार्थ - राजा को जब रानी के कोपगृह में प्रवेश करने का समाचार विदित हुआ तब वह उसके पास उस कोपघर में पहुँचा और पहुँचते ही उसने उसे कोपघर में आने का सकल वृत्तान्त अनमनी बनी हुई रानी से पूछा । रानीने गुस्से में आकर यथास्थित समस्त वृत्तान्त राजा को कह दिया, उसमें उसने बतलाया कि हमारा और आपका जो स्नेह है उसे ये हमारी सौतों के माताएँ सहन नही તેમના સાથે ખેલતા ચાલતા નથી, એટલા માટે અમારી પુત્રીઓને તે કાંટા જે કાઈ જે કંઇ સંભવિત ઉપાય હાય અને એ રીતે બની શકે તેમ તુરતજ તેનેા નાશ કરી દેવા જોઇએ, ઇત્યાદિ, તમામ સમાચાર પેતાના પતિને કહી સંભળાવ્યા, અને સાથે ते थए| उडी याथ्यु }-तंग गज्जइ ममं केणइ कुमारेणं मारिस्प्रेति भने यूरो लय छे ! तेथेो धर्षालावथा प्रेराने भाई जे मृत्यु रावशे (त्ति कट्टु भीया ४ जावज्झियामि) मा विद्यारथी हुँ मडुन लयलीत मनी गई छु, भने ते अरथी ४ ઉદાસીન થઇને આર્ત્તધ્યાન કરૂં છું,
ભાવા —રાણી કે પગૃહમાં છે એવા સમાચાર રાજાએ જાણ્યા ત્યારે તે રાજા રાણીની પાસે તે કેપગૃહમાં આવ્યા અને રાજા આવ્યા પછી તેણે કેપઘરમાં આવવાની તમામ હકીકત ઉદાસીન બનેલાં રાણીને પૂછી, ત્યારે રાણીએ ાધ સાથે તમામ હકીકત હતી તે રાજાને કહી સંભળાવી, અને જણાવ્યું કે મારો અને તમારે જે અંતરના સ્નેહ છે તેને મારી જે શાક છે તેની માતાએ સહન કરી શકતી નથી એટલું જ નહિ પણ
શ્રી વિપાક સૂત્ર
