________________
%
D
४३८
विपाकश्रुते 'विहाणेणं' विधानेन प्रकारेण, 'वज्झं' वध्यम्='सुदर्शनासहितः शकटदारको हन्तव्यः' इति, 'आणवेइ' आज्ञापयति ।
शकटदारकस्य पूर्वकृतं कर्म वर्णयित्वा गौतमं प्रति भगवान् पुनराह'त' इत्यादि । तत्-तस्मात् ‘एवं खलु गौयमा !' एवं खलु हे गौतम ! 'सगडे दारए' शकटो दारकः 'पुरापुराणानां' पूर्वभवोपार्जितानां 'दुच्चिण्णाणं' दुश्चीर्णानां 'जाव' यावत् , अत्रैवं योजना-दुष्पतिक्रान्तानाम् अशुभानां पापानां कृतानां कर्मणां पापकं फलवृत्तिविशेषं प्रत्यनुभवन्, इति । एषां व्याख्याऽस्यैव प्रथमाध्ययने द्वादशे सत्रे निगदिता । 'विहरइ' विहरति-अस्तीत्यर्थः ।।सू० ११॥ अमात्य ने महाचंद्र नरेश द्वारा आज्ञा पाकर इस शकट दारक को
और उस सुदर्शना वेश्या को इस विधान से वध्य ठहराया। अर्थात् 'ये दोनों मारने योग्य हैं' ऐसा दंडविधान किया ।
इस प्रकार शकट दारक के पूर्वकृत कर्मों का कथन कर भगवान् वीरप्रभु गौतम के प्रति कहने लगे कि-तं एवं खल गोयमा ! सगडे दारए तं पुरापोराणाणं दुचिह्नाणं जाव विहरई' हे गौतम! इस तरह यह शकट दारक पूर्वभव में उपार्जित दुष्प्रतिक्रान्त अशुभ कर्मों का पापमय फलविशेष भोग रहा है !
भावार्थ-एक समय की घटना है कि जब वह शकट दारक उस वेश्या के साथ प्रेमपाश में बंधा हुआ था, टीक इसी समय सुषेण अमात्य नहा धोकर और साफ सुथरे कपडे पहिन एवं समस्त आभूषणो से भूषित होकर अपने परिचारको के साथ उस वेश्या के समाणे सगड दारयं सुदरिसणं च गणियं एएणं विहाणेणं वझं आणवेइ' આ પ્રમાણે તે સુષેણ મંત્રી મહાચંદ્ર નરેશની આજ્ઞા મળતાં આ શકટ દારકને અને તે સુદર્શના વેશ્યાને આ વિધાન વડે કરી વધ્ય ઠરાવ્યાં, અર્થાત્ “આ બનને મારવા ગ્ય छ.' २प्रमाणे विधान यु
આ પ્રમાણે શકટ દારકના પૂર્વકૃત કર્મોનું કથન કરીને ભગવાન વીરપ્રભુ ગૌતમના प्रति वा साया है-'तं एवं खलु गोयमा ! सगडे दारए तं पुरापोराणाणं
दुञ्चिण्णाणं जाव विहरइ' हे गौतम ! मा प्रमाणे ते ०४८ ४.२४ पूर्व सभा - જિત દુષ્પતિકાન્ત અશુભ કર્મોનું પાપમય ફળવિશેષ જોગવી રહ્યો છે.
| ભાવાર્થ-એક સમયની ઘટના છે કે જ્યારે તે શકટ દારક તે વેશ્યાની સાથે પ્રેમપાશમાં બંધાએલે હ; બરાબર તે સમયમાં સુષેણ મંત્રી-પ્રધાન સ્નાન કરી તથા સાફ ધ એલાં કપડાં પહેરીને તથા તમામ પ્રકારનાં ઘરેણાથી શણગાર સજીને પિતાના પરિચારકોની સાથે તે વેશ્યાને ઘેર ગયા, જતાંની સાથેજ મંત્રીએ તે શકટ દારકને
શ્રી વિપાક સૂત્ર
