________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० १, मृगापुत्रवर्णनम्
१६९
कारण क्या अशुभ होनेवाला है ?, और यह कौन सा अनिष्ट करेगा ?, इत्यादि विचारों से त्रस्त एवं उद्विग्न बनी हुई मृगादेवी का शरीर सहसा भावी अनिष्ट की आशंका से कंप उठा । उस से रहा नहीं गया और धायमाता को बुलाकर कहा कि, तुम इस बालकको किसी एकान्त स्थानमें जाकर उकरडी पर कूड़े-कचरे में छोड़ आओ । रानी की इस बात को सुनते ही वह 'तथास्तु' कहकर विजय नरेश के निकट उनका अभिप्राय जानने के लिये पहुँची और रानी के उस पुत्रप्रसव का समस्त समाचार एवं रानी का हार्दिक विचार आद्योपांत कह सुनाया। राजा सुनकर आश्चर्यचकित हो उठा, और जैसा बैठा था वैसा ही रानी के निकट आपहुँचा । आते ही उसने अपना निजी विचार रानी से प्रकट करते हुए कहा कि ऐसा करना योग्य नहीं है, कारण कि यह तुम्हारा प्रथम गर्भ है । इसमें इस प्रकारका कृत्य भावी संतान की स्थिरता में बाधक होगा, अतः अब यह जैसा हुआ है सो सब ठीक है, इस विषय में विशेष चिन्ता न कर इसके पालनपोषण की ही चिन्ता करना अब विशेष श्रेयस्कर है, इसलिये इसका सर्वोत्तम यही उपाय है कि तुम इसे अपने महलके भौंहरे में गुप्तरूप से रखो, वह स्थान ऐसा है कि जहां पर कोई भी
માટે
અનિષ્ટ કરશે ?, ઇત્યાદિ વિચારાથી ત્રાસ અને ઉદ્વેગ પામેલી તે ભૃગાદેવીનું શરીર એકદમ ભવિષ્યમાં અનિષ્ટ થવાની શંકાથી કંપવા લાગ્યું. પેાતાથી ન રહી શકાયુ ધાયમાતાને ખેાલાવીને કહ્યું કે–તમે આ બાળકને કોઇ એકાન્તસ્થાનમાં જઇને ઉકરડામાં મૂકી આવેા. રાણીની આ વાતને સાંભળીને ‘ તથાસ્તુ ’કહીને તે, વિજય નરેશ પાસે તેમના અભિપ્રાય જાણવા માટે પહેાંચી, અને રાણીના તે પુત્ર–પ્રસવના તમામ સમાચાર, તથા રાણીના અંતરને જે વિચાર હતા તે તમામ પહેલેથી છેલ્લે સુધીના કહી સંભળાવ્યા રાજા હકીકત સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત થઇ, તરતજ જયાં રાણી હતા ત્યાં આવી પહોંચ્યા, આવીને રાજાએ પોતાના વિચારો પ્રગટ કરતાં કહ્યુ કે—એ પ્રમાણે કરવું તે યોગ્ય નથી, કારણ કે આ તમારી પ્રથમ ગર્ભ છે. તેમાં આ પ્રકારનું કૃત્ય તમારા ભાવી સંતાનેાની સ્થિરતામાં ખાધક નિવડશે, તેથી જે થયુ તે સ ઠીક છે. આ ખાખતમાં વિશેષ ચિન્તા ન કરતાં તેનાં પાલન-પોષણની ચિન્તા કરવી તે જ વિશેષ કલ્યાણકારી છે. માટે તમે એ બાળકને પોતાના મહેલના ભાંયરામાં ગુપ્તરૂપમાં રાખેા. તે એવું સ્થાન છે કે જ્યાં આગળ કોઇ પણ વ્યક્તિ આવી કે જઈ
શ્રી વિપાક સૂત્ર
