Page Text
________________
प्रश्नव्याकरणसूत्रे लक्षणप्रदर्शन पुरस्सरं विशेषेण निर्धार्यन्ते यस्मिन् तत् आस्रवसंवरविनिश्चितम् आस्त्रवसंवरनिर्णयात्मकम् । 'पवयणस्स' प्रवचनस्य-माधुर्यप्रसादगुणसौन्दर्यस्य भावनासुगन्धिकस्य आत्मस्वरूपानुभवपरमास्वादवतः भगवत्सुरतरुकुसुमित प्रवचन कुसुमस्य ‘णिस्संदं' निस्पन्द-प्रक्षरद्रसमिव सारभूतं 'निच्छयत्थं निश्चयार्थ निः निष्क्रान्तः चयः ज्ञानावरणीयादिकर्मपुञ्जः यस्मात् स निश्चयो मोक्षः, सोऽर्थः-प्रयोजनं यस्य तत् निश्चयार्थ, निश्चयो मोक्षस्तत्प्राप्त्यर्थं वा, 'महेसीहिं' से पांच भेद रूप है । इन पांच आस्नवों का और संवरो का इस शास्त्र में सूत्रकार लक्षणप्रदर्शन पूर्वक विशेषरूप से स्वयं ही आगे निर्धारण करेंगे। यही बात " अण्हयसंवरविणिच्छियं " पद से सूत्रकार ने समझाई है। यह प्रश्नव्याकरण (पवयणस्स) प्रवचनरूप पुष्प के निकले हुए रस के समान (निस्संद ) सारभूत है। जो प्रवचनपुष्प भगवान् तीर्थकर प्रभु महावीर रूप कल्पवृक्ष पर प्रफुल्लित हुआ है। माधुर्य एवं प्रसाद रूप गुण रूप विशिष्ट शोभा से संपन्न है । भावना रूप सुगंधि से जो भरा है। आत्मानुभवनरूप परम स्वाद से जो युक्त है । तात्पर्य इसका यह है कि जिस प्रकार पुष्प का सार उसका रस माना जाता है उसी प्रकार यह प्रश्नव्याकरण तीथेकर प्रभु के प्रवचनों में सारभूत माना गया है। भव्यजीवों का इसके अध्ययन से सर्वोत्कृष्ट यही प्रयोजन सधता है कि वे अपनी आत्मा का अनुभव करना सीख जाते हैं । (निच्छयत्थं) पद से यह प्रकट होता है कि इस अंग में जो भी कुछ प्रतिपादित किया जावेगा, वह मोक्ष प्रयोजनीभूत हो इसलिये इस पद का ऐसा भी अर्थ આદિન વિરમણથી પાંચ પ્રકારનો છે. એ પાંચ આસોનું અને સંવરોનું આ શાસ્ત્રમાં સૂત્રકાર પોતે જ લક્ષણ પ્રદર્શનપૂર્વક વિસ્તારથી આગળ જતાં વર્ણન ३२. मे वात “अण्हयसंवरविणिच्छियं " ५४थी सूत्ररे समालवी छ. म! प्रशव्या४२९। “पवयणस्स" अवयन३५ पुपमाथी नाणेरा २सना सारभूत છે. :પ્રવચનપુષ્પ ભગવાન તીર્થકર મહાવીર પ્રભુરૂપી કલ્પવૃક્ષ પર વિકસિત થયેલ છે. માધુર્ય અને પ્રસાદગુણરૂપ વિશિષ્ટ શોભાથી તે યુક્ત છે, ભાવનારૂપ સગંધિથી તે ભરેલું છે, આત્માનુભવરૂપ પરમ સ્વાદથી તે યુક્ત છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે જેમ પુષ્પને સાર તેનો રસ મનાય છે, તે જ પ્રકારે આ પ્રશ્નવ્યાકરણ તીર્થકર પ્રભુના પ્રવચનમાં સારરૂપ મનાયું છે. ભવ્યજીવોનું તેના અધ્યયનથી એ સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રયોજન સધાય છે કે તેઓ પોતાના આત્માનો અનુભવ કરતા शीभी तय छे. “निच्छयत्थं ' २५४थी ये प्रगट ४२वामां मा०यु छ म. અંગમાં જે કંઈ પ્રતિપાદિત કરવામાં આવશે, તે મોક્ષના પ્રોજનરૂપ થશે, તે કારણે આ પદને એ પણ અર્થ થઈ શકે છે કે સૂત્રકાર એનું જે પ્રતિપાદન
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
| SR No. | 006338 |
| Book Title | Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1010 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_prashnavyakaran |
| File Size | 57 MB |