________________
सुदर्शिनी टीका अ० २ सू० ११ मृषावादीनां जीवघातकवचननिरूपणम् २१७ कवोयए य साहेति सउणीणं ' तित्तिरवर्तकलावकांश्च कपिञ्चलकपोतकांश्च साधयन्ति शाकुनिकानां, तित्तिराः-मसिद्धाः, वर्तकाः' वटेर' इति भाषा प्रसिद्धाः लावका: लावा इति भाषा प्रसिद्धाः कपिञ्जला: तन्नामकपतिविशेषाः 'कुरझ' इति प्रसिद्धाः, कापोतका पारापतकाः 'कबूतर ' इति भाषा प्रसिद्धाः एतान् शाकुनिकानां पक्षिघातकान् प्रति दर्शयन्ति ' झसमगरकच्छ भे य साहेति मच्छि. याण' झपमकरकच्छपांश्च साधयन्ति मरिसकानां-झपाः मत्स्याः मकरकच्छपाश्च
प्रसिद्धास्तान् हन्तुं मत्सिकानां मत्स्याः पण्यं येषां ते मात्सिका धीवरास्तान् प्रति जलाशयादिकं दर्शयन्ति 'संखंकेखुल्लगे य साहेति मगराणं ' शङ्खडान् क्षुल्लकांश्च साधयन्ति मकराणां शङ्खाः प्रसिद्धा अङ्का:-तज्जातीयाः क्षुल्लकाः 'कौडी" इति भाषा प्रसिद्धा एतान् मकरतुल्यजलविहारि धीवरान कथयन्ति 'अयगर: गोणसमंडलिदव्वीकरमंडलीय साहेति बालियाणं' अजगर गोनसमण्डलि दर्वीकर मुकुलिनश्च साधयन्ति व्यलपानांतत्र अजगराः प्रतीताः सर्पविशेषाः, गोनसाः फणरहिताः द्विमुखसाः, मण्डलिनः सर्पविशेपाः, दर्वीकरा: फणकारकाः सर्पाः, मुकुलिनः ईषत् फणकारकास्तान् व्यालपानांव्यालग्राहकान् प्रति सर्पस्थलानि हैं ( तित्तिर वट्टग लावगे य कविजलकवोयए य साहेति सउणीणं) तथा तीतरों को, वटेरों को लावापक्षियों को, कपिंजलों को और कबूतरों को शाकुनिकों-इनके मारने वालों के लिये बतला देते हैं (झसमगरकच्छभे य साहेति मच्छियाणं) तथा धीवरों-मच्छीमारों के लिये मच्छियों, मगरों एवं कच्छपों के जलाशयों को दिखला देते हैं। ( संखंके खुल्लगे य साहेति मगराणं) तथा (मगराणं) जल में फिरने वाले धीवरों के लिये ये शंखों के, अंकोंके-विशेष प्रकार के शंखों के, क्षुल्लकों के-कोडियों के स्थानों को बतला देते हैं। (अयगर-गोणस-मंडलि-दव्वीकरमंडली य साहेति बालियाणं ) तथा जो व्यालिक सपेरे-सांप पकडने वाले होते हैं उन्हें अजगर के, गोनस दुसुही के, मंडली के, दविकरफणा फैलाने वाले सांप के, मुकुली-थोड़े रूप में फणा तानने वाले रवदृगलावगे य कपिंजलकवोयए य साहेति सउणीणं " तथा तेतर, मटेरपक्षीमा લાવા પક્ષીઓ, કપિલે અને કબૂતર આદિ પક્ષીઓ શકુનિકા (પારધીએ) नसतावी हे छ. " झसमगरकच्छ भे य साहेति मच्छियाण " तथा माछीमाराने માછલીઓ, મગર અને કાચબા જે જળાશયોમાં હોય તે જળાશયો બતાવી દે છે. " संखके खुल्लगे य साहेति मगराण" तथा " मगराणं " मा ३२ना२१ धावशन શંખનાં, અંકના વિશેષ પ્રકારના શંખકા, અને ક્ષુલ્લકનાં–કોડીઓનાં સ્થાને બતાવી
छ “अयगर-गोणस-मंउलि-दव्वीकर मंडलीय साहेति बालियाणं" तथा व्यातिકને સાપ પકડનારને અજગરનાં, બે મુખવાળા ગોનસનાં, મંડલીનાં, દઊંકરનાં
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર