________________
सुदर्शिनी टीका अ०१ सू० ३० वेदनापीडितनारकाक्रन्दनिर्घोषवर्णनम् ११३ विय विलावकलुणो' पलापितम् अनर्थकवचनं 'विलापः ' 'हा तात ! हा भात ! ' इत्यादि लक्षणं विलापकरणं, ताभ्यां करुणो यः स तथा। 'कंदिय बहुरुन्नरुइयसद्दो' क्रन्दित-बहुरुनरुदितशब्दः = क्रन्दितम्-चीत्कारः बहु-प्रचुरं 'रुन्न' रोदनम्-सशब्दमश्रुमोचनम् ' रुइय' रुदितम्-मस्तकादिताडनपूर्वकं रोदनम् , एतेषां शब्दो यस्मिन् स तथा परिदेवि य रुद्धवद्धय नारयारवसंकुलो' परिदेवितरुद्धबद्धकनारकारवसंकुलः = परिदेवताः = परधार्मिकैविलापं प्रापिताः रूद्धावाटकेऽजादिवदवरुद्धाः, बद्धकाःम्बन्धन प्राप्ताश्च ये नारकास्तेषामारवैःशब्दैः संकुलाः व्याप्तो यः स तथा, 'णीसिट्टो' निसृष्टः नारकैः कृतः निर्घोषः -प्रबलदुःखजनितो महाशब्दः श्रूयते इत्यग्रेण सम्बन्धः ॥१०३०॥ (रूवंति ) करते हैं ( एवं ) इस प्रकार उनका ( पलवियविलावकलुणो) प्रलाप-अनर्थकवचनरूप तथा विलाप रूप " हा तात! हा मात" इत्यादि रूप तथा वहां नारकियों के मुख से जो प्रबल दुःख के वेग के समय शब्द निकला करते हैं वे प्रलाप और विलाप वाले तो होते ही है साथ २ में उनमें ( कंदिय बहुरूनरुइयसद्दो) चीत्कार प्रचुर रोदन एवं मस्तक आदि ताडनपूर्वक रुदित, अर्थात् नारकी जो वहां चिल्लाते विल्लाते हैं वह इस ढंग से होता है कि वे उसमें बोलते २ रोते हैं, आंसुओंको ढार कर बिल्लाते हैं । मस्तक, छाति आदिको कूटते पीटते हैं, और रोते जाते हैं । इस तरह (परिदेविय-रुद्ध बद्धय नारगारवसंकुलो) परमाधार्मिकों द्वारा वे नारकी वहां विलापाये जाते हैं। बाडे में जिस प्रकार बकरियां आदि रोककर बांधी जाती हैं उसी प्रकार वे भी उनके द्वारा रोक लिये जाते , बांध दिये जाते हैं उनके शब्द से व्याप्त ऐसा विलाव कलुणो" प्रा५-मनथ क्यन३५ तथा विसा५३५ “ 3 तात! 8 મા ! ઈત્યાદિ રૂપ તથા ત્યાં પ્રબળ દુખના આવેગથી નારકીઓનાં મુખમાં જે શબ્દ નીકળે છે તે પ્રલાપ એને વિલાયવાળા તે હોય જ છે, પણ તેની સાથે साथे तभा "कंदिय बहुरुन्नरुइयसहो" या२ सहितनु ३६न. मन माथु मावि પછાડીને રૂદન પણ થતું હોય છે. એટલે કે નારકીઓ ત્યાં જે ચીસે પાડે છે. અને વિલાપ કરે છે. તે એવી રીતે થાય છે કે તેઓ તે કિયા કરતી વખતે બેલતાં બોલતાં રડે છે અને આંસુ સારી સારીને આકંદ કરે છે. માથુ, છાતી माहिन छूटता ५८४ता तय छ भने २७ छे. २मा प्रमाणे "परिदेविय-रुद्धबद्धय नारगारवसंकुलो " ५२धार्मिी द्वारा ते ना२४ीमाने त्या २१वामा-विसा५ કરવામાં આવે છે. જે રીતે વાડામાં બકરીઓ આદિને રોકીને બાંધી લેવામાં આવે છે એ જ પ્રમાણે તેઓને પણ તેમના વડે રોકવામાં આવે છે, બાંધ
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
