________________
सुदर्शिनी टीका अ० १ सू० २६ कुंभोदुःखनिरूपणम्
प्रवञ्चनानि = प्रतारणानि प्रखरोष्णसन्तप्तवालुका निकरानेकक्षणपरिक्रमणोपताप प्रदीपितपानीय पानातितृष्णस्य समुदञ्चज्जलवीचिरुचिमरीचिनिचयं जलाशयस्त्रदिश्य तत्र पानाय प्रेषणं, ' गच्छ तत्र ते पिता ' समागतः ' इत्याद्यनेकविधः प्रवञ्चना इति भावः, 'खिंसण विमाणणाणि खिसन विमाननानि = खिसनानि= जातिकुलोदिनामनिर्देशपूर्वकं निन्दनानि अत एव विमाननानि तिरस्करणानि 'विघुट्टपणिज्जणाणि विघुष्ट प्रणयनानि विघुष्टानां = "स्वकृतपापकर्मणां फलानि भुव इत्यादिभिर्निष्ठुरवचोर्निर्भत्सितानां प्रणयनानि=वध्यस्थाननयनानि । एतानि किं हेतुकानि ? इत्याह-- वज्जसयमाइयाणि अवद्यशतमातृकाणिअवद्यशतमातृकाणि-अवद्यशतानि = मन्दतीवादिपरिणामेन कृतानि पापशतानि,
"
"
१०३
सपर्वचणाणि य असत्य वस्तुविषयक आदेशरूप आज्ञा से उन्हें प्रतारित ( ठगना) किया जाता है- वहां पर नारकीजन पहिले उस नवीन नारकी को प्रखर उष्ण से सन्तप्त वालुका पुंज की ऊपर अनेकवार घूमाते हैं । इससे उसकी गर्मी से उसकी प्यास अधिक से अधिक मात्रा में जब प्रदीपित हो जाती है तब उसे बनावटी जलाशय दिखलाकर वहां वे भेज देते हैं इस तरह उसे वहां बार २ प्रतारित किया जाता है “जाओ वहां तुम्हारा पिता आया है " इत्यादि अनेकविध वचनों द्वारा वे उसकी प्रवञ्चना किया करते हैं । (खिसणविमाणाणि य) जाति, कुल आदि के नामनिर्देषपूर्वक उसकी वहां निंदा की जाती है । तिरस्कार किया जाता हैं । (विघुट्ठपणिज्जणाणि य ) “ अपने किये हुए पापकर्मों का तुम फल भोगो " इत्यादि निष्ठुर वचनों से उसे निर्भत्सितकर के वध्य स्थानों पर लाया जाता हैं । ( वज्जसयमाइयाणि य ) इस तरह नाना प्रकार के इन दुःखों को नरकों में मन्द, तीव्र आदि परिणामों द्वारा किये गये
6.
शूजी पर तेभने टाववामां आवे छे. " आएसपर्वचणाणि य અસત્ય વસ્તુ વિશેના આદેશ વડે તેમને ત્યાં ઠગવામાં આવે છે. ત્યાં નારકીજન પહેલાં તે નવીન નારકી જીવાને પ્રચંડ ઉષ્ણતાથી સારી રીતે તપેલી રેતી પર અનેક વાર ચલાવે છે, તેથી તેની ગરમીથી તેમની તૃષા જ્યારે વધારેમાં વધારે પ્રમાણમાં પ્રદીપ્ત થાય છે ત્યારે તેઓ તેમને બનાવટી જળાશય બતાવીને ત્યાં માકલી દે છે, આ રીતે ત્યાં તેને વારવાર પ્રતારિત કરાય છે–ઠગવામાં આવે છે ... જાએ, ત્યાં તમારા પિતા આવ્યા છે” ઈત્યાદિ અનેક પ્રકારનાં વચના દ્વારા તેએ તેની હાંસી કર્યા કરે છે. सिणविमाणणाणि य ” लति, भुज माहिना नामनो निर्दोष अने तेनी त्यां निंहा उराय छे. तिरस्र राय छे. " विघुट्टपणिज्जणाणि य" " तेरेसां भेतुं इज तुं लोगव " मेवां निष्ठुर वयनाथ तेभने धभअवीने वधस्थानो पर वामां आवे छे. " वज्जसयमाइयाणि य" भा રીતે પાપી જીવ મદ, તીવ્ર આદિ પરિણામા દ્વારા કરાયેલ સેંકડો પાપાને કારણે
66
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર