________________
७२
उपासकदशाङ्गसूत्रे
-
प्रकाशमासादयति, एवमयमपि तैल-वत्ति-स्थानीयया आढयताऽपरपर्यायाद्धर्या, शिखा-स्थानीययोदारता-गम्भीरतादिरूपया दीप्त्या च संपन्नो निर्वातस्थानस्थानीयया सदाचारमर्यादापालनादिरूपयाऽपरिभूततया च संपन्नः समुज्ज्वलतीति हेतुताऽवच्छेदकधर्मस्याऽऽढयता-दीप्त्यपरिभूततैतस्त्रितयनिष्ठस्यैकस्य सत्त्वान्न तृणारणिमणिन्यायेन प्रत्यक्षानुमानाऽऽगमशब्देषु प्रामाण्यमिव प्रत्येकं हेतुता प्रदीपवदेव ॥३॥
मूलम्-तस्स णं आणंदस्स गाहावइस्स चत्तारि हिरण्णको डीओ निहाणपउत्ताओ, चत्तारि हिरण्णकोडीओ वुड्रिपउत्ताओ, चत्तारि हिरण्णकोडीओ पवित्थरपउत्ताओ, चत्तार वया दसगोसाहस्सिएणं वएणं होत्था ॥४॥
छाया-तस्य खलु आनन्दस्य गाथापतेश्चतस्रो हिरण्यकोटयो निधानप्रयुक्ताः, प्रकाशित होता है, वैसे ही आनन्द गाथापति, तेल और बत्तीके समान आढयता अर्थात् ऋद्धिसे, शिखा की जगह उदारता गंभीरता आदिसे और दीप्तिसे युक्त होकर, वायुरहित स्थानके समान मर्यादाका पालन आदिरूप सदाचार से तथा पराभवरहितपनसे संयुक्त होकर तेजस्विता धारण करता था। अतः आढयतो दीप्ति और अपरिभूतता, इन तीनोंमें रहनेवाला हेतुताऽवच्छेदक धर्म एक है, इस कारण तृणारणिमणि-न्याय से प्रत्यक्ष, अनुमान और आगम शब्दोंमें प्रमाणताके समान प्रत्येक (सिर्फ आढयता, सिर्फ दीप्त, या केवल अपरिभूतता) को हेतु नहीं मानना चाहिए ॥३॥ તેમ આનંદ ગાથાપતિ, તેલ અને દીવેટની પેઠે આઢયતા અર્થાત્ ઋદ્ધિથી, શિખાની જગ્યાએ ઉદારતા ગંભીરતા આદિથી, અને દીતિથી યુકત થઈને વાયુરહિત સ્થાનની સમાન મર્યાદાના પાલન અદિરૂપ સદાચારથી તથા પરાભવરહિતપણે અપરિભૂતતા, એ ત્રણેમાં રહેલે હેતુતાયછેદક ધર્મ એક છે તે કારણથી તૃણુરણિમણિ ન્યાયે પ્રત્યક્ષ અનુમાન અને આગમ શબ્દમાં પ્રમાણુતાની પેઠે પ્રત્યેકને (માત્ર આઢયતા, માત્ર દીપ્તિ અથવા કેવળ અપરિભૂતતા-એ એકને) હેતુ માન નહીં ૩ છે
१-अयम् आनन्दगाथापतिः।
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
