________________
२४
उपासकदशाङ्गमचे ये तु खलु सकलविरतिसाधनाऽक्षमा भवाटवीभ्रमणवेलाकलितसन्तापकलापव्याकुलितात्मानो भव्यास्तेषामुपकारायाऽगारधर्म बोधयितुमने कश्रमणोपासकचारित्रिचित्रणपुरस्सरमिदमुपासकदशाख्यं सप्तमाङ्ग वितन्वन्नाह-'तेणंकालेणं' इत्यादि ।
( मलम )-तेणं कालेणं तेणं समएणं चंपा नामं नयरी होत्था, वण्णओ । पुण्णभद्दे चेइए, वण्णओ ॥ १ ॥
(छाया)-तस्मिन् काले तस्मिन् समये चम्पा नाम नगरी आसीत्, वर्णकः । पूर्णभद्रश्चैत्यः, वर्णकः । ॥१॥
(टीका)-तस्मिन्-चतुर्थास्कलक्षणे कोणिकभूपशासनात्मके, काले-कलयन्ति'मासोऽयं संवत्सरोऽय'-मित्यादिरूपेण निश्चन्वन्ति तत्त्वज्ञायमिति, कलनं संख्यानं 'पाक्षिकोऽयं मासिकोऽय'-मित्यादिरूपेण निरूपणं कालः, सोऽस्मिलौटना पडता है और जो अनन्त सुखोंका धाम है,। किन्तु जो सकल विरतिकी साधना करने में समर्थ नहीं हैं और संसाररूपी विकट अटवीमें भ्रमण करनेरूप नाना कष्टोंसे छट-पटा रहा हैं, उन भव्य प्राणियोंके उपकार के लिए श्रावक धर्मको समझाने के उद्देश्यसे अनेक श्रावकोंके चरित्रोंका चित्रण करते हुए भगवान् उपासकदशानामक यह सातवा अंग प्रारंभ करते हैं- 'तेणं कालेणे' इत्यादि । ___ महीना, वर्ष आदि रूपसे जिसका कलन (निश्चय ) तत्त्वज्ञाता करते हैं उसे काल कहते हैं । अथवा 'यह पखवाड़ेका है, महीनेका है' इस प्रकारके कलन (गिनती-संख्या) को काल कहते हैं। अथवा લેશ માત્ર નથી, જ્યાંથી ફરી જન્મ લે પડતો નથી, અને જે અનંત સુખનું ધામ છે. પરન્ત જેઓ સકલવિરતિની સાધના કરવામાં સમર્થ નથી, અને સંસારરૂપી વિકટ અટવી (વન)માં ભ્રમણ કરવા રૂપ વિવિધ કષ્ટથી તરફડી રહ્યા છે, એ ભવ્ય પ્રાણીઓના ઉપકારને માટે શ્રાવકધર્મ સમજાવવાના ઉદ્દેશ્યથી અનેક શ્રાવકનાં ચરિત્રનું ચિત્રણ કરતાં “ઉપાસકદશા” નામક આ સાતમા २५ गते। प्रा२ल ४२ छ:-'तेणं कालेणं' त्याह.
મહિનો, વર્ષ, આદિ રૂપે જેનું કલન (નિશ્ચય) તવ કરે છે તેને “કાલ કહેવાય છે. અથવા “આ પખવાડીયાનું છે,” “આ મહિનાનું છે, એ પ્રમાણે કલન (ગણત્રીસંખ્ય)ને કાળ કહેવામાં આવે છે, અથવા કલાઓ (સમયે) ના
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
