________________
भगारधर्मसञ्जीवनी टीका अ. १ सू० ५३ सामायिकवताचारवर्णनम् २९९
मूलम्-तयाणंतरं च णं सामाइयस्स समणोवासएणं पंच अइयारा जाणियव्वा न समायरियचा, तंजहा-मणदुप्पडिहाणे, वयदुप्पडिहाणे, कायदुप्पडिहाणे, सामाइयस्स सइअकरणया, सामाइयस्स अणवट्टियस्स करणया ९ ॥५३॥ ___ छाया-तदनन्तरं च खलु सामायिकस्य श्रमणोपासकेन पश्चातीचारा ज्ञातव्या न समाचरितव्याः, तद्यथा-मनोदुष्पणिधान, वचोदुष्पणिधानं कायदुष्पणिधानं, सामायिकस्य स्मृत्यकरणं, सामायिकस्यानवस्थितस्य करणम् । ९ ॥ ५३ ॥ ___टीका--'मनो'-इति-मनसः चित्तस्य दुष्टं सावधं प्रणिधानं प्रवर्तनंमनोदुष्प्रणिधान - सामायिकानुष्ठानसमये गृहसम्बन्धिसुकतदुष्कृतपरिचिन्तनमित्यर्थः।१। वचसो दुष्पणिधानं वचोदुष्प्रणिधानं सामायिकसमये निष्ठुरसावद्यभाषोदीरणमित्यर्थः । २। कायस्य-शरीरस्य दुष्पणिधान-कायदुष्प्रणिधानम्अप्रमार्जितानिरीक्षितभूमौ हस्तपादादिप्रसारणमित्यर्थः । ३ । सामायिकसम्ब
टीकार्थ-' तयाणंतरं चे'-त्यादि इसके अनन्तर श्रावकको सामास्किके पाच अतिचार जानने चाहिए, किन्तु सेवन नहीं करने चाहिए। वे ये हैं-(१) मनोदुष्प्रणिधान, (२) वचोदुष्प्रणिधान, (३) कायदुष्प्रणिधान, (४) सामायिकका स्मृत्यकरण, (५) अनवस्थित सामायिककरण। । ___(१) मनोदुष्प्रणिधान-मनकी खोटी प्रवृत्ति करना, अर्थात् सामायिकके समय गृहस्थी संबन्धी भला बुरा विचारना । (२) वचोदुष्पणिधान-सामायिकके समय कठोर और सावद्य भाषा बोलना। (३) कायदुष्प्रणिधान-कायकी खोटी प्रवृत्ति करना, अर्थात् विना पूँजी विना देखी जगहमें हाथ-पैर पसारना । (४) सामायिकका स्मृत्यकरण-'अमुक
टीकार्थ- 'तयाणंतरं चेत्यादि त्या२पछी श्री सामायिना पाय मतियार જાણવા જોઈએ પણ સેવવા ન જોઈએ. તે આ પ્રમાણે છે:-(૧) મનદુપ્રણિધાન, (२) क्या प्राधान. (3) ४ाय प्रणिधान, (४) सामायिन स्मृत्य४२६], (५) અનવસ્થિતસામાયિકકરણ.
(૧) મને દુપ્રણિધાન-મનની ખેતી પ્રવૃત્તિ કરવી અર્થાત સામાયિકને સમયે ગૃહસ્થી સંબંધી સારૂં-માઠું વિચારવું. (૨) વાદુપ્રણિધાન–સામાયિકને સમયે કઠેર અને સાવધ ભાષા બલવી. (૩) કાયદુપ્રણિધાન-કાયાની ખોટી પ્રવૃત્તિ કરવી અર્થાત પૂજ્યા વિનાની કે જોયા વિનાની જગ્યામાં હાથ–પગ પસારવા. (૪)
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
