________________
अगारधर्मसञ्जीवनी टीका अ. १ मू. ६ शिवानन्दावर्णनम् भाररूपः परिमाणविशेषः, प्रमाणं सर्वतो मानं, यद्वा निजाङ्गलीभिरष्टोत्तरशताङ्गुलिपरिमितोच्छ्रायः, इत्थं च-मानं चोन्मानं च प्रमाणं चेत्येषां द्वन्द्वे मानोन्मानप्रमाणानि, तैः प्रतिपूर्णानि=सम्पन्नानि अत एव सुजातानि=यथोचितावयवसन्निवेशवन्ति, सर्वाणि सकलानि अङ्गानि अज्यते-व्यज्यते प्राणी यैस्तानि मस्तकादारभ्य चरणान्तानि यस्मिँस्तत् , अत एव सुन्दरमङ्गं वपुर्यस्याः सा तथोक्ता, 'शशी-ति शशो विद्यते लक्ष्मतयाऽस्येति शशी==चन्द्रस्तद्वत् सौम्यो रमणीय आकार:=स्वरूपं यस्याः सा, कान्ता कमनीया, 'प्रिये-ति-प्रियं दर्शकजनमनोहादकं दर्शहैं । मान शब्दसे यहां इसीका ग्रहण करना चाहिए । मानसे अधिकको, अथवा अर्ध भार (एक परिमाण) को उन्मान कहते है। सर्वतोमानको अथवा अपनी उंगलोसे एकसौ आठ उंगली उंचाईको प्रमाण कहते हैं। इन मान, उन्मान और प्रमाणसे युक्त होने के कारण यथायोग्य अवयवोंकी रचनावाला समस्त अंग सुन्दर कहलाता है। ऐसा सुन्दर शरीर जिस स्त्री का हो उसे 'मनोन्मानप्रमाणप्रतिपूर्णसुजातसागसुन्दरा' कहते हैं। जिसके द्वारा प्राणी व्यक्त होता हैकिसी शकल (आकृति) के रूप में दिखाई देता है उसे-अर्थात् पैरोंसे लेकर मस्तक तकके अवयवों को अंग (शरीर) कहते है।
ससिसोमाकारा-शश (खरगोश) जिसका चिन्ह हो उसे शशी (चन्द्रमा) कहते हैं। चन्द्रमाके समान रमणीय जिस स्त्री का स्वरूप हो उसे 'शशिसौम्याकारा' कहते हैं।
कंता-जो कमनीय (सुन्दरी) हो उस स्त्री को 'कांता' कहते हैं । માન શબ્દથી અહીં એ અર્થ ગ્રહણ કરવાનો છે. માનથી અધિક હોય તેને અથવા અર્ધભાર (એક પરિમાણ)ને ઉન્માન કહે છે. સર્વતેમાનને અથવા પિતાની આંગળી ૧૦૮ આંગળી ઉંચાઈને પ્રમાણ કહે છે. એ માન, ઉન્માન, અને પ્રમાણથી યુકત હોવાને કારણ યથાયોગ્ય અવયની રચનાવાળું આખું અંગ સુંદર કહેવાય છે. એવું સુંદર શરીર જે સ્ત્રીનું હોય તેને “માને માનપ્રમાણપ્રતિપૂર્ણ સુજાત સર્વાંગસુંદરી કહે છે. જેની દ્વારા પ્રાણી વ્યકત થતે હેયકેઈ આકૃતિના રૂપમાં દેખાતું હોય તેને-અર્થાત્ પગથી માંડીને મસ્તક સુધીને सवयवोने २५ (शरी२) ४ छ.
ससिसेमाकारा श६ (सस) थि- साय तेने २० (यद्रमा) हे છે. ચંદ્રમાના જેવું રમણીય જે સ્ત્રીનું સ્વરૂપ હોય તેને શશિસૌમ્યાકારા કહે છે. : कंता २ भनीय (सुरी) डाय ते स्त्रीने ial 3 छे.
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
