________________
उपासकदशाङ्गसूत्रे ___एकैकाङ्गलीमध्ये, भवति पञ्चविंशतिवत्सरमायुः। जानीत जीवितरेखां, या च कनिष्टाङ्गलीमूलात् ॥२॥ करभाद्धनरेखा, मणिबन्धा, त्तथैव पितरेखा । एताः सर्वाः पूर्णा भवन्ति चेदायुर्गोत्र-धनलाभः ॥३॥ इति ।
'माने-ति, मीयते-परिच्छिद्यते पदार्थोऽनेनेति मानं, तुलाङ्गली प्रस्थादिना तोलनं, यद्वा-जलादिपरिपूर्णकुण्डादिप्रविष्टे पुरुषादौ यदा द्रोणपरिमितं जलादि निरस्सरति तदा स पुरुषादिर्मानवानुच्यते तदेव, उन्मानम् ऊर्ध्व मानं, यद्वा अर्द्ध
जो रेखा कनिष्ठ अंगुलीके मूलसे निकली है वह जीवन (आयु) की रेखा है । एक-एक अंगुली में पच्चीस-पच्चीस वर्ष की आयु होती है-अर्थात् यदि आयुकी रेखा एक अंगुली तक है तो पच्चीस वर्षकी आयु, दो अंगुलियों तक हो तो पचास वर्षकी आय, इसी हिसाब से आगे समझना चाहिए ॥२॥
धन की रेखा करभ (गुद्दे) से निकलती है, और मणिबन्धसे पितृरेखा फूटती है। यदि ये सब रेखाएँ पूर्ण हों तो आयु, गोत्र और धन का लाभ होता है ३॥"
माणुम्माणप्पमाणपडिपुण्णसुजायसव्वंगसुंदरंगा-जिसके द्वारा पदार्थ मापा जाय उसे मान कहते हैं अर्थात् तराजू , उंगली, सेर, छटांक आदिके द्वारा तोलना। अथवा कोई पुरुष आदि जलसे लबालब भरे हुए कुंड आदिमें घुसे और उसके घुसनेसे यदि एक द्रोण (परिमाण विशेष) जल बाहर निकले तो उस पुरुष आदिको मानवान् (मानसे युक्त) कहते
(૧) જે રેખા ટચલી આંગળીના મૂળથી નીકળે છે તે આયુષ્યની રેખા છે. એક-એક આંગળીમાં ૨૫-૨૫ વર્ષનું આયુષ્ય હોય છે, અર્થાત્ જે આયુષરેખા એક આંગળી સુધી હોય છે તે પચીસ વર્ષનું આયુષ્ય, બે આંગળી સુધી હોય તે પચાસ વર્ષનું આયુ ય એ હિસાબે આગળ સમજી લેવું (૨) ન ધનની રેખા ૧કરભથી નીકળે છે અને મણિબંધમાંથી પિતૃરેખા ફૂટે છે. જે मेधा माय डाय तो आयुष्य, गोत्र भने धननी साम थाय छे. (3)" माणुम्माणपमाणपडिपुण्णसुजायसव्वंगसुंदरंगा-नी द्वारा
पाने भाषामा मावे तेने भान ४ छ, अर्थात-alrg, सांगली, २२, नवटा, આદિ દ્વારા તેલવું, અથવા કોઈ પુરૂષ આદિ જળથી ભરપૂર ભરેલા કુંડ આદિમાં પિસે અને તેના પિસવાથી જ એક દ્રોણ (પરિમાણવિશેષ) જળ બહાર નીકળી જાય તે એ પુરૂષ આદિને માનવાનું (માનથી યુકત) કહે છે.
१. मणि बंधसे लेकर कनिष्ठिका पर्यंत हाथ के बाह्य भागको 'करभ' कहते हैं । ૧ મણિબંધથી લઈને ટચલી આંગળી સુધીના હાથના બહારના ભાગને “કરભ” કહે છે.
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
