________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टी० अ० १२ खातोदकविषयेसुबुद्धिद्रष्टान्तः
६८१
धारिणीदेवी, अदीनशत्रुर्नाम कुमारः = जितशत्रुराजपुत्रः 'जुवराया' युवराज:= युवराजत्वेऽभिषिक्तचाप्यासीत् । सुबुद्धिर्नामाऽमात्यः औत्पातिक्यादिबुद्धि चतुष्ट - ययुक्तः यावद् ' रज्जधुराचितए ' राज्यधुराचिन्तकः = राज्यभारचिन्तकः 'समणोवासर' श्रमणोपासकः = श्रावकोऽभिगतजीवाजीव आसीत् । तस्याश्वम्पाया नगर्या बहिरुतर पौरस्त्ये एकं 'परिहोदर ' परिखोदकं परिखा = दुर्गस्य चतुर्दिक्षु रिपुप्रभृतीनां प्रवेष्टुमशक्या गर्त्तरूपावेष्टनाकार भूमिः, तन्न सम्भृतमुदकं परिखोदकं खाईजल ' इति भाषाप्रसिद्ध चाप्यासीत् । तत्कीदृशम् ? इत्याह - ' मेयवसा ' प्ररूपित किया है ? | हे जंबू ! सुनो-जो उन्होने १२वें अध्ययनका अर्थ निरूपित किया है वह इस प्रकार है- ( तेणं कालेणं तेणं समएणं चंपा नाम नयरी पुण्णभद्दे चेइए जियसत्तू राया धारिणी देवी, अदीणसत्तू नामं कुमारे जुबराया यावि होत्था ) उस काल और उस समय में चंपा नाम की नगरी थी। उसमें पूर्णभद्र नाम का उद्यान था । उस नगरी के राजा का नाम जितशत्रु था । इस की धारिणी देवी नाम की रानी थी । अदीन शत्रु नाम का इस का पुत्र था । यह युवराज था । ( सुबुद्धी अमच्चे जाव रज्जधुराचितए समणोवासए) सुबुद्धि नाम का इस का अमात्य था । यह औत्पत्तिकी आदि चारों प्रकार की बुद्धि से संपन्न था। यावत् यही राज्यभार का चिन्तक था । जीव अजीव आदि तत्वों का यह ज्ञाता था और श्रमणोपासक था । (तीसे णं चपाए णयरीए बहिया उत्तरपुरच्छिमेणं एगे परिहोदए यावि होत्था ) उस चंपा नगरी के बाहर उत्तरपौरस्त्यदिग्भाग में- ईशानकोण में-परिवोदक - खाई में जल भरा था। दुर्ग (किल्ला) के चारों और बाहर की तरफ
"
( तेणं कालेणं तेणं समएणं चंपा नाम नयरी पुण्णभद्दे चेइए जियसत्तू राया धारिणी देवी अदीणसत्तू नामं कुमारे जुवराया यानि होत्था )
તે કાળે અને તે સમયે ચંપા નામે નગરી હતી. તેમાં પૂર્ણભદ્ર નામે ઉદ્યાન હતા. તે નગરીના રાજાનું નામ જીતશત્રુ હતું. ધારિણીદેવી નામે તેની पत्नी हुती. तेना पुत्रनुं नाम अहीनशत्रु हेतुं मने ते युवराज हतो. ( सुबुद्धि अमचे जब रज्जधुरा चितए समणोवासए) सुबुद्धि नाभे तेनो अभात्य ( મંત્રી ) હતા તે ઔત્પિત્તિકી વગેરે ચારે પ્રકારની બુદ્ધિસ'પન્ન હતા અને રાજ્યનું શાસન તેના હાથમાં જ હતું. જીવ અજીવ વગેરે તત્ત્વાનુ તેને જ્ઞાન હતું અને તે શ્રમણાપાસક હતા.
(तीसेणं चंपाए णयरीए बहिया उत्तरपुरछिमेणं एगे परिहोदर यावि होत्था )
ચંપા નગરીની ખહાર ઉત્તર પૌરણ્ય દિશામાં-ઇશાન કણમાં-પરિખેાદક ખાઇમાં પાણી ભર્યું હતું. દુની ચેમેર બહારની બાજુએ કાટની પાસે
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્ર : ૦૨
