________________
४५४
__ ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे नुप्रिय ! समुद्रः, ततस्तदनन्तरं खलु स दर्दुरः कूपमण्डूकः, पादेन रेखां कर्षति, कृष्टवा, एवमवादीत्-इयन्महालयः एतावान् विस्तीर्णः खलु हे देवानुप्रिय ! स समुद्रः ?, तदा समुद्रमंडूक आह-' नायमर्थः समर्थः' इति अयं रेखया निर्दिष्टो विस्तारः समुद्रविस्तारं बोधयितुं न शक्तइत्यर्थः । उक्तार्थे हेतुमाह-' महालय खलु स समुद्रः ' खलु-निश्चेन स समुद्रो महालयोऽति विस्तीर्णः समुद्रस्य महत्त्वं न केनापि निर्देष्टुं शक्यत इतिभावः । ततस्तदनन्तरं खलु स कूपदर्दुरः पौरस्त्यात् =अग्रवर्तिनः, तीरादुत्पत्य-कूदयित्वा खलु गच्छति, = कूपस्य द्वितीयतीरमितिभावः । गत्वा एवमवादीतू-इयन्महालयः एतावान्विशालः खलु हे देवानुप्रिय । देवाणुप्पिया ! समुद्दे, तएणं से ददुरे पाएणं लीहं कड्रेइ, कत्तिा एवं वयासी, ए महालएणं देवाणुप्पिया ! से समुद्दे णो इणढे समढे महालएणं से समुद्दे ) हे देवानुप्रिय ! वह समुद्र तो बहुत बड़ा है। इस बात को सुनकर उस कूप मेढक ने अपने पैर से एक रेखा खेंची और खेचकर बोला हे देवानुप्रिय ! वह समुद्र इतना भारी विशा. ल है । प्रत्युत्तर में उस समुद्रवासी मेंढक ने उस कूप मेंढक से कहानहीं वह इतना बड़ा नहीं है-वह तो इस से भी अधिक बड़ा है अर्थात् रेखा से निर्दिष्ट जो विस्तार है वह समुद्र के विस्तार को बतलाने में समर्थ नही हो सकता है-उस का विस्तार तो क्या कहे-बहुत ही अधिक है । (तएणं से कूवद्दुरे पुरथिमिल्लाओ तीराओ उप्फिडित्ता णं गच्छइ, गच्छित्ता एवं वयासी ए महालएणं देवाणुपिया ! से समुद्दे णो इणढे समढे ) समुद्रवासी मेंढक की बात सुनकर वह कूप मेंढ़क अपने अग्रवर्ती तीर से कूए के दूसरे तोर पर उछल गया-वहां पाएणं लीहं कड़ेइ, कट्टित्ता एवं वयासी ए महालएणं देवाणुप्पिया ! से समुद्दे णो इणट्टे समढे महॉलएणं से समुद्दे)
હે દેવાનુપ્રિય ! સમુદ્ર તે બહુ વિશાળ છે.
આ વાત સાંભળીને કૂવાના દેડકાએ પોતાના પગથી એક લીટી દેરી અને તેને કહ્યું કે હે દેવાનુપ્રિય ! તે સમુદ્ર આટલે વિશાળ છે? ત્યારે જવાબમાં સમુદ્રના દેડકાએ કહ્યું કે નહિ, તે આટલે માટે નથી તે તો એના કરતાં પણ વિશાળ છે એટલે કે લીટી દેરીને જે વિસ્તાર બતાવવામાં આવ્યું છે તે સમુદ્રની વિશાળતાને અંક્તિ કરવામાં અશક્તિમાન છે તેનો વિસ્તાર તે ખૂબ જ વિશાળ છે. (तएणं से कूबददुरे पुरथिमिल्लाओ तोराओ उफिडित्ता णं गच्छइ गच्छित्ता एवं बयासी, ए महालए गं देवाणुप्पिया! समुद्दे णो इणढे समहे)
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
