________________
___ ज्ञाताधर्मकथागसूत्रे यथा-एकः कूपमण्डूक्रः स्यात् आसीत्, स खलु 'तत्थ ' तत्र तस्मिन् कूपे जातः, तौव कूपे एव 'वुड्डे' वृद्धा वृद्धिंगतः, अन्यम्-' आगड' अवटं= कूपं वा, 'तलागं' तडागं-कमलयुक्तागाधजलाशयं वा, 'दहं ' इदं प्रसिद्ध, 'सरं ' सर: सरोवरं वा, सागरं वा, अपश्यन्ने मन्यते-अयमेवावटो वा यावत् सागरो वा । एतस्मात् कूपान्महाजलस्थानमन्यन्नास्तीत्येवं मनसि जानातीति भावः । ततस्तदनन्तरं खलु तं कूपंपति, 'अण्णे ' अन्यः सामुद्रका-समुद्रे जातः 'ददुरे' दर:-मण्डूका, हव्यमागतः-सहजगत्या समागतः । ततः खलु स कूपदर्दुरः कूपमण्डूकः तं 'सामुद्दददुरं' सामुद्रनिवासिनं मण्डूकम् एवं वक्ष्यमाणप्रकारेण अवादीत्-यथा क एष खलु त्वं हे देवानुप्रिय ! कत्तो' कुतः कस्मात् प्रिय ! वह कूपमंडूक कैसा होता है ! (जियसत्तू ! से जहानामए अगडदद्दुरे सिया से णं तत्थ जाए तथेव वुड़े अन्नंअंगडं वा तडागं वा दहं वा सरं वा सागरं वा अपासमाणे चेव मण्णइ अयं चेव अगडे वा जाव सागरे वा) इस प्रकार जितशत्रु राजा की बात सुनकर चोक्षा परिव्रा. जिका ने उससे कहा-जितशत्रों सुनो मैं तुम्हें समझाती हूँ-जैसे कोई एक कूपका मेंढक कि जो उसी में उत्पन्न हुआ हो और उसी में पलपुष कर वढा हुआ हो वह जैसे अपने कुए के सिवाय और किसी-कुए को, तडाग कमलयुक्त अगाध-सरोवर को द्रह को जलाशय विशेष को, अथवा समुद्रको कभी नहीं देखता हआ ऐसा ही मानता है कि यही मेरा कुआ और दूसरा कुआ है ? यावत् सागर है।
इस कुए के सिवाय और दुसरा कोई बड़ा भारी जलस्थान कहीं पर नहीं हैं (तएणं तं कूच अण्णे सामुद्दए दगुरे हव्वमागए-तएणं दद्दुरे ?) ३ वानुप्रिय ! पान। । । उय छ ?
(जियसत्तू ! से जहानामए अगडददुरे सिया से गं तत्थ जाए तथैव वुड़े. अन्नं अगडं वा तडागं वा दहं वा सरं वा सागरं वा अपासमाणे चेव मण्णइ अयं चेव अगडेवा जाव सागरे वा)
આ પ્રમાણે જીતશત્રુ રાજાની વાત સાંભળીને ચેક્ષા પરિવ્રાજકાએ તેને કહ્યું કે જીતશત્રે ! સાંભળો તમને હું બધી વાત સમજાવું છું. જેમ કોઈ એક કૂવાને દેડકે કે જે કૂવામાં તે જન્મે છે અને તેજ ત્યાંજ ઉર્યો છે તે જેમ પિતાના કૂવા સિવાય બીજા કોઈપણ કૂવા, તડાગ-કમળાવાળું અગાધ સરોવર, કફ જલાશય વિશેષ અને સમુદ્રને કેઈપણ વખત ન જેવાથી એમ જ માને છે કે આ મારો કૂ જ બીજે કૃ છે યાવત્ સાગર છે. - આ મારા કવા સિવાય બીજી કોઈ મોટું સરોવર કે જળસ્થાન गतना नथी. (तएणं तकूव अण्णे सामुद्दए ददुरे हवमागए) 1 प्रभा
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
