________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ. १ सू०१ बन्धस्वरूपनिरूपणम्
५४७
इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'अथेगइए बंत्री न बंबई बंधिस्सर' अस्त्येककः कश्चित् अवधनात् न बध्नाति भन्त्स्यति इत्येवं तृतीयो भङ्ग उपशमकमाश्रित्य भगवता अनुमोदितः 'अत्थे गए बंधी न बंधह न बंधिस्सह' अस्त्येककः कचिज्जीवोsana पापं कर्मातीत काळे, न बध्नाति पापं कर्म वर्त्तमानकाले, न मन्यस्यति अनागतकाले, इत्येवं चतुर्थो भङ्गः क्षपकमाश्रित्य भगवता प्रदर्शितः । एवं च तृतीयचतुर्थी एव भङ्गौ संभवतः, नाथौ द्वाविति ९ । दशमं योगद्वारमाह-सजोगिस्त कर्म का बन्ध नहीं कर रहा है, भविष्यत् काल में वह पापकर्म का बन्ध करेगा ? अथवा - भूतकाल में ही उसने पापकर्म का बन्ध किया है, वर्तमान में वह नहीं कर रहा है और भविष्यत् काल में भी वह नहीं करेगा ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं- हे गौतम! अकषायी जीवों में कोई एक जीव ऐसा होता है कि जिसने भूतकाल में पापकर्म का बन्ध किया है, वर्तमान में पापकर्म का वह बन्ध नहीं करता है और भविष्यत् काल में वह पापकर्म का बंध करेगा, तथा कोई एक अकषायी जीव ऐसा होता है कि जिसने भूतकाल में ही पापकर्म का बन्ध किया है, वर्तमान काल में और भविष्यत् काल में वह पापकर्म का बन्ध नहीं करता है और न करेगा ही । इस प्रकार से अकषायी जीव के यहाँ दो ही अन्त के भंग होते हैं, आदि के दो भंग नहीं होते हैं । तृतीय भेग उपशमक जीव को आश्रित करके કરશે? અથવા ભૂતકાળમાં જ તેણે પાપકમના બંધ કર્યાં છે. વમાનમાં તે પાપકર્મના અંધ કરતા નથી અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ તે નહી કરે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે-હે ગૌતમ ! અકષાયી જીવામાં કાઈ એક જીવ એવા હાય છે, કે જેણે ભૂતકાળમાં પાપકમ ના બંધ કર્યાં છે, વર્તમાન કાળમાં તે પાપકમના અધ કરતા નથી. અને ભવિષ્ય કાળમાં તે પાપકના બંધ કરશે તથા કોઈ અકષાયી જીવ એવા હાય છે કે-જેણે ભૂતકાળમાં જ પાપકમના બંધ કરેલ હોય છે. વત માળ કાળમાં અને ભવિષ્ય કાળમાં તે પાપકમના બંધ કરતા નથી અને કરશે પણ નહી. આ રીતે અકષાયી જીવાને છેલ્લા એ ભગા જ થાય છે. આદિના બે લગા હાતા નથી. ત્રીજો ભંગ ઉપશમવાળા જીવાને આશ્રય કરીને હાય છે. અને ચેાથે। ભગ ક્ષેપક જીવને આશ્રય કરીને હાય છે. એ રીતે પ્રભુશ્રીએ સમન કરેલ છે.
'सजोगिस्स चउमंगो' सयोगी अपने यारे लगो होय छे, तेमां पडे। લંગ અલભ્ય સચેત્રીની અપેક્ષાથી હાય છે, અને ખીજે લગ ભવ્ય સયાગી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
