________________
२२२
भगवती भंते ! नानाभवग्गहणीया केवइया आगरिसा पन्नत्ता' पुलाकस्य खलु भदन्त ! नानाभवग्रहणीयाः, नानाप्रकारकेषु भवनदणेषु ये भवन्ति ते अनेकभवग्रहणीयाः अनेकमकारकभवे संपधमाना इत्यर्थः, कियन्त आकर्षाः प्रज्ञप्ता भवन्तीति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'जहन्ने गं दोन्नि' जघन्वेन द्वौ, एक आकर्ष एकस्मिन् भवे द्वितीय आकर्षोऽन्यस्मिन् भवे, इत्येवं रूपेग अनेकत्रभवे द्वौ आकर्षों स्यातामिति । 'उकोसेगं सत्त' उत्कर्षेण सप्त' पुलाकत्वम् उत्कर्षतः त्रिषु भवेषु स्यात् एकत्र च तदुत्कर्ष तो वारत्रयं भवति ततश्च प्रथमभवेएक एव आकर्षः अन्यस्मिन् भवद्वये त्रयस्य आकर्षा इत्यादि विकल्पैः सप्त ते एक भव में कितने आकर्ष होते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! एक्को' हे गौतम! स्नातक के एक भव में एक ही आकर्ष होता है। ___ 'पुलागस णं भंते ! नानाभवग्गहणिया केवड्या आगरिसा पन्नत्ता' हे भदन्त ! पुलाक के अनेक भव में कितने आकर्ष होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जहन्नेणं दोनि, उक्कोसेणं सत्त' हे गौतम ! पुलाक के अनेक भव में दो आकर्ष जघन्य से और सात आकर्ष उत्कृष्ट से होते हैं । तात्पर्य यह है कि पुलाक के एक भव में एक और अन्य भव में दूसरा आकर्ष होता है । इस प्रकार से अनेक भवों को आश्रित करके पुलाक के जघन्य से दो आकर्ष कहे गये हैं। पुलाक अवस्था उत्कृष्ट से तीन भवों में होती है । इनमें एकभव में उत्कृष्ट से वह तीन बार होती है। इस प्रकार प्रथम भव में एक आकर्ष और दो भवों में तीन २ आकर्ष होने से ७ आकर्ष अनेक भवों team 'मा' य छ ? उत्तरमा प्रभुश्री 3 2 -गोयमा! एकको' 3 ગૌતમ! સ્નાતકને એક ભવમાં એક જ આકર્ષ હોય છે.
'पुलागस्स णं भंते ! णाणाभवग्गहणीया केवइया आगरिमा पन्नत्ता' के ભગવદ્ મુલાકને અનેક ભવેમાં કેટલા “આકર્ષ” હોય છે ? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रभु श्री छ -'गोयमा ! जहण्णेणं दोन्नि, उक्कोसेणं सत्त' है ગૌતમ ! પુલાકને અનેક ભવમાં જઘન્યથી બે આકર્ષ અને ઉત્કૃષ્ટથી સાત આકર્ષ હોય છેકહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-મુલાકને એક ભવમાં એક અને બીજા ભવમાં બીજું “આકર્ષ હોય છે. આ રીતે અનેક ભવને આશ્રય કરીને પલાકને જઘન્યથી બે “આકર્ષ' કહ્યા છે પુલાક અવસ્થા ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ભામાં હોય છે. તેમાં એક ભવમાં ઉત્કૃષ્ટથી તે ત્રશ વાર હોય છે. આ રીતે પહેલા ભવમાં એક “આકર્ષ” અને બે ભમાં ત્રણ ત્રણ “આકર્ષ” થવાથી અનેક ભવની અપેક્ષાથી ૭ સાત “આકર્ષ ઉત્કૃષ્ટપણાથી થાય છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
