________________
भगवतीसूत्रे
२०८
त्योत्पद्यन्ते अथवा मनुष्येभ्य आगत्योत्पद्यन्ते देवेभ्यो वा आगस्योत्पद्यन्ते इति प्रश्नः, हे गौतम! न नैरयिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते न वा देवेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते किन्तु तिर्यग्योनिकेभ्य आगस्योत्पद्यन्ते तथा मनुष्येस्य आगत्योत्पद्यन्ते । हे भदन्त ! यदि तिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते तदा किमेकेन्द्रियेभ्यो यावत् पञ्चेन्द्रियेभ्य आगत्योत्पचन्ते हे गौतम! एकेन्द्रियेभ्यो यावत् पञ्चेन्द्रियेभ्य आगस्य चतुरिन्द्रियाः समुत्पद्यन्ते । तथा-वादरपृथिव्याद्ये केन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आकरके उत्पन्न होते हैं? क्या वे नैरयिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या तिर्यञ्चों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यों से आकर के उत्पन्न होते हैं? या देवों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं- हे गौतम! चौइन्द्रिय जीव न नैरयिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं और न देवों से आकरके ही उत्पन्न होते हैं । किन्तु तिर्यश्चों से आकरके उत्पन्न होते हैं और मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं। अब पुनः गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैंहे भदन्त ! यदि तिर्यग्योनिकों से आकरके चौइन्द्रिय जीव उत्पन्न होते हैं, तो क्या वे एकेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? यावत् पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? उत्तर में
માંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? તે શું નારિયકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? કે તિયચ ચૈાનિકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા મનુ ષ્યામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? કે દેવામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે-હૈ ગૌતમ ! ચાર ઇ"દ્ધિ. યવાળા જીવા નૈયિકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. તથા દેવામાંથી આર્થીને પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. પર ંતુ તિયાઁચ ચેાનિકોમાંથી અને મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. ફરીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે -હે ભગવન્ જો તિયચ ચૈનિકમાંથી આવીને ચાર ઈન્દ્રિયવાળા જીવા ઉત્પન્ન થાય છે ? તે શું તેએ એક ઇંદ્રિયવાળા તિય ચ ચેાનિકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? કે રાવત ચેન્દ્રિયતિય ચ ચેાનિકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે હું ગૌતમ ! તેઓ એક ઈંદ્રિયવાળા તિય ચ ચૈનિકમાં આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે ચાવત પચેન્દ્રિય તિય યુનિફામાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
