________________
६१८
भगवतीस्त्रे संक्षिपञ्चन्द्रियतियंग्योनिकेभ्योऽपि आगत्योत्पद्यन्ते तथा असंज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽपि आगत्योत्पद्यन्ते । यदि असंज्ञिपञ्चेन्द्रियतियग्पोनिकेभ्य आगत्य उत्पद्यन्ते तदा कि जलचरेभ्यः स्थलदरेभ्यः खेचरेभ्यो वा आगत्य उत्पधन्ते हे गौतम ! जलचरेभ्योऽपि स्थलचरेभ्योऽपि खेनरेभ्योऽपि आगत्योत्पद्यन्ते । यदि जलचरादिभ्य आगत्य नागकुमारा उत्पद्यन्ते तदा किं पर्याप्तकेभ्य एभ्य आग स्योत्पद्यन्ते अपर्याप्तकेभ्य एभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते । गौतम | पर्याप्तकेभ्योऽमंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेा आगत्योत्पयन्ते नो अपर्याप्तकासंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यज्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ने, पर्याप्तसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिको भदन्त ! यो नागवे संज्ञीपञ्चेन्द्रिय तिर्थश्चो से भी आकर के उत्पन्न होते हैं और असंज्ञी पश्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों से भी आकरके उत्पन्न होते है इस पर पुनः गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-यदि वे हे भदन्त ! असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च योनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं तो क्या वे जलचरों से स्थलचरों से खेचरों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? यदि वे जलचरादिकों से आकर के उत्पन्न होते हैं तो क्या वे पर्याप्त जलचरादिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं या अपर्याप्त जलचरादिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? इस पर प्रभु उत्तर देते हुए कहते हैं कि हे गौतम ! वे पर्याप्त असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकर के उत्पन्न होते हैं अपर्याप्तक असंज्ञी पश्चन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न नहीं होते हैं। अब पुनः गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-हे भदन्त ! यदि वह पर्याप्तअसंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ માંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે અને અસણી પંચેન્દ્રિય તિર્યોમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, આ વિષયમાં ફરીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવન જે તેઓ અસંજ્ઞી પંચે. ન્દ્રિય તિર્યંચનિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ જa ચર-પ્રાણીમાં રહેવાવાળા અથવા સ્થલચર-ભૂમિ પર રહેવાવાળા અથવા બેચર-આકાશમાં રહેવાવાળાઓમાંથી આવીને ઉત્પન થાય છે? જે તેઓ જલચરે વિગેરેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ પર્યાપ્ત જલચર વિગેરેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, કે અપર્યાપ્ત જલચર વિગેરેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-હે ગૌતમ! તેઓ પર્યાપ્ત અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકેમથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. અપર્યાપ્ત અસંગ્નિ પંચેન્દ્રિયતિયમાથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી.
ગૌતમસ્વામી ફરીથી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવન જે તે પર્યાપ્ત અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્થં ચ ચાનિક જીવ કે જે નાગકુમારોમાં ઉત્પન્ન થવાને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૪
