________________
=
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०२० उ०६ सू०२ अप्कायिकजीवपरिणामनिरूपणम् ३३ समवहतस्य तत्तत्स्थलेषु अकायिकतया उपपातो वक्तव्य इत्यर्थः द्वितीययावत्पदेन रत्नप्रभात आरभ्य तमस्तमापर्यन्तपृथिवीनां संग्रहो भवति तथा च रत्नप्रभात आरभ्य तमस्तमा पर्यन्तायां घनोदध्यादौ उपपातो वर्णनीयोऽकायिकतयेत्यर्थः । 'वाउकाइएणं भंते !' वायुकायिकः खलु भदन्त ! 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए सकरप्पभाए य पुढबीए अंतरा समोहए' एतस्या रत्नपभायाः पृथिव्याः शर्कराप्रभायाश्च पृथिव्या अन्तरा समवहतो-मारणानितकसमुद्घातं कृतवान् 'समोहणित्ता जे भविए सोहम्मे कप्पे वाउकाइयत्ताए उववज्जित्तए' समवहत्य यो भव्यः सौधर्मे कल्पे वायु कायिकतया उत्यत्तुम् स कि प्रथममाहरति पश्चादुत्पद्यते पूर्वोक्तरूप से प्रदर्शित भेद की अपेक्षा से प्रश्चित दोनों प्रकार भी वहां घटित हो जाते हैं। तथा द्वितीय यावत् पद से रत्नप्रभा से लेकर तमस्तमापर्यन्त की पृथिवियों का ग्रहण हुआ है। इस प्रकार अप्कायिक जीव के अकायिक रूप से रत्नप्रभा पृथिवी से लेकर तपस्तमापृथिवी तक के घनोदधि और घनोदधिधलयों में उत्पात का वर्णन कर लेना चाहिये । ___अब गौतम स्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'वाउकाइए णं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए सकरप्पभाए य पुढवीए अंतरा समोहए' हे भदन्त ! जो वायुकायिक जीव इस रत्नप्रभा पृथिवी और शर्कराप्रभा पृथिवी के अन्तराल में मरण समुद्घात करता है और मरण समु.
द्घात करके वह सौधर्मकल्प में वायुकायिकरूप से उत्पन्न होने योग्य हो गया है-ऐसा वह वायुकायिक जीव क्या पहिले आहार करता है और बाद में वहां उत्पन्न होता है या पहिले वहां उत्पन्न होता है और
અપેક્ષાથી પ્રશ્ન કરેલ બન્ને પ્રકારો પણ ત્યાં ઘટે છે. તથા બીજા યાવત્ પદથી રત્નપ્રભાથી લઈને તમસ્તમા સુધીની પૃથ્વી ગ્રહણ કરાયેલ છે. આ રીતે અષ્કાયિક જીવ અખાયિકપણાથી રત્નપ્રભાથી લઈને તમતમા પૃથ્વી સુધીના ઘદધી અને ઘનેદધીવલમાં ઉત્પાદનું વર્ણન સમજી લેવું.
व गौतमस्वामी प्रभुन से पूछे छे -'वाउकाइएणं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए सक्करप्पभाए य पुढवीए अंतरा समोहए' के सारे વાયુકાયિક જીવ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વી અને શકરા પ્રભા પૃથ્વીની મધ્યમાં મારાન્તિક સમુદુઘાત કરે છે, અને મરણ સમુદૂઘાત કરીને તે સૌધર્મ ક૯૫માં વાયુકાયિકપણુથી ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય બન્યા હોય છે, એ તે વાયુકાયિક જીવ પહેલાં આહાર કરે છે? અને તે પછી ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? કે પહેલા ઉત્પન્ન થઈને તે પછી આહાર કરે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં
भ० ५
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૪
