________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०१ सू०१ प्रथमाप्रथमत्वे संयतद्वारम् ५७१ मणुस्सा" जीवः पञ्चेन्द्रियतिग्योनिकमनुष्याः “एगत्तपुहुत्तेण" एकत्वपृथक्त्वेन एकाचनेन बहुवचनेन च "जहा सम्बट्ठिी" यथा सम्यग्दृष्टिः, संयतासंयतो जीवपदे पञ्चेन्द्रियतिर्यपदे मनुष्यपदे च भवति अतो जीवः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिको मनुष्यश्च एकत्वबहुत्वाम्मां सम्यग्दृष्टिवद्वाच्यः, स्यात्मथमः स्यादप्रथमः प्रथमत्वामयमत्वं च प्रथमद्वितीयवारादि देशविरतिलाभापेक्षया तथा च प्राथमिकदेशविरत्यपेक्षया प्रथम द्वितीयवारादिदेशविरत्यपेक्षया अपथमत्वमित्युमयमपि घटते एवेति भावः । "नो संजय नो असंजय नो संजयासंनए जीवे सिद्धेय एगतपुहुत्तेण पढमे नो अपढमें" नो संयत नो असंयत नो संयतासंयतो जीवः सिद्धश्च एकत्वपृथक्त्वेन प्रथमो नो अपथमः एतादृशावस्थायाः प्रथमत एव सद्भावात् । इति सप्तमं संयतद्वारम् ७। प्राप्त किया है। संजयासंजए' संयता संयत 'जीवे पंचिंदियतिरिक्खजोणियमणुस्सा' जीव, पश्चन्द्रियतिर्यश्च, एवं मनुष्य ये सब 'एगत्तपुहुत्तेण' एकवचन और बहुवचन को लेकर 'जहा सम्मदिट्ठी' सम्यग्दृष्टि के जैसा कदाचित् प्रथम होते हैं और कदाचित् अप्रथम होते हैं। संयतासंयतभाव जीवपद में मनुष्यपद में और पञ्चेन्द्रियतियश्च पदमें होता है। प्रथमवार आदि की प्राप्ति की अपेक्षा से प्रथमता और द्वितीयवार देशविरत्यादि की अपेक्षा से अप्रथमता ये दोनों रूप यहां पर हैं। 'नो संजय नो असंजय नो संजयासंजए जीवे, सिद्धे य' नो संयत, नो असंपत, नो संयतासंयतपना जीव और सिद्ध में होता है । अतः इसके एकवचन और बहुवचन की अपेक्षा से जीव
और सिद्ध प्रथम हैं । अप्रथम नहीं हैं। क्योंकि ऐसी अवस्था जीवन में छ. “संजयासंजए" सयतासयत 'जीवे पंचिंदियतिरिक्खजोणियमणुस्सा" ७१, ५'यन्द्रियतिय न्य, मने मनुष्य ते समा ‘गत्तपुहुत्तेणे" में qयनथी भने महुपयनयी “जहा सम्मदिट्ठी” सभ्य हट पनी भाई। કદાચિત્ પ્રથમ હોય છે અને કદાચિત્ અપ્રથમ હોય છે. જીવપદમાં, મનુષ્યપદમાં, અને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ પદમાં સંયતાસંયતભાવ હોય છે પ્રથમવાર દેશ વિરતિ પ્રાપ્ત થવાની અપેક્ષાએ પ્રથમતા અને બીજી ત્રીજી વાર આદિમાં પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ અપ્રથમતા એ રીતે એ બન્ને પ્રકાર અહિયાં થાય છે. "नो संजय नो असंजय नो संजयासंजए जीवे सिद्धेय"ना सयत न मसयत ને સંયતાસંયત જીવ અને સિદ્ધોમાં પ્રથમતા છે. અપ્રથમતા નથી. જેથી તેઓમાં એકવચન અને બહુવચનની અપેક્ષાથી જીવ અને સિદ્ધ પ્રથમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૨
