________________
५७२
भगवतीसूत्र
_अथाष्टमं कषायद्वारमाह-"सकसाई" इत्यादि । 'सकसाई कोहकसाई जाव लोभकसाई एए एगत्तपुहुत्तेणं जहा आहारए" सकपायी क्रोधकषायी यावल्लोभकषायी एते एकत्वपृथक्त्वेन यथा आहारका अत्र यावत्पदेन मानमायाकषाययोग्रहणम् तथा च सकषायी-कषायवान् तथा क्रोधकषायी, मानकषायी, मायाकषायी, लोभकषायी, एवे एकवचनमाश्रित्य बहुवचनं चाश्रित्य आहारकवदेव नो प्रथमाः किन्तु अमयमाः अनादौ संसारे कषायाणामनादित्वात् । “अकसाई जीवे सिय पढमे सिय अपढमे" अकषायी जीवः स्यात् प्रथमः स्यादप्रथमः, अपायी जीवो यथाख्यातचारित्रस्य प्रथम सर्व प्रथम ही प्राप्त होती है-अर्थात् एक वार मिलती है। चार २ अवस्था नहीं मिलती। सातवां संयतहार समाप्त ॥
अष्टमकषायद्वार इस अष्टम कषायद्वार में गौतम ने प्रभुसे ऐसा पूछा है-'सकसाई कोहकसाई जाव लोभकसाई एए एगत्तपुहुत्ते णं जहा आहारए' हे भदन्त ! कषायवान्, क्रोधकषायवान, यावत्-मानकषायवान् और लोभ कषायवान् जीव एकवचन और बहुवचन की अपेक्षा से क्या प्रथम है या अप्रथम है ? इसके उत्तर में प्रभुने कहा है कि हे गौतम ! अनादि संसार में कषायों में अनादिता होने के कारण ये सब कषायवाले जीव
आहारक सूत्रमें कहे गये अनुसार अप्रथम ही हैं। प्रथम नहीं हैं। 'अकसाई जीवे सिय पढमे सिय अपढमे' अकषायी जीव कदाचित् છે. અપ્રથમ હેતા નથી. કેમ કે તેવી અવસ્થા જીવમાં સર્વ પ્રથમ જ પ્રાપ્ત થાય છે. અર્થાત્ એક્ર જ વાર મળે છે. વારંવાર મળતી નથી.
- સાતમું સંયત દ્વાર સમાપ્ત
આઠમું કષાયદ્વાર આ આઠમા કષાયદ્વારમાં ગૌતમ સ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું કે-- "सकसाई कोहकसाई जाव लोभकसाई एए एगत्तपुहुत्तेणं जहा आहारए" हे ભગવન કષાયવાન–કોધકષાયવાન યાવત્ માનકષાયવાન, માયાકષાયવાન અને
ભકષાયવાન્ જીવ એકવચન અને બહુ વચનથી શું પ્રથમ છે? કે અપ્રથમ છે ? તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-હે ગૌતમ? અનાદિ સંસારમાં કષામાં અનાદિપણુ હોવાને કારણે આહારસૂત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે આ બધા पाया। छ। मप्रथम ४ छे. प्रथम त नथी. "अकसाईजीवे सिय पढमे खिय अपढमे ५४ायी ७३ हथित् प्रथम य छ, भने ३१/१२
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
