________________
प्रमेपरन्द्रिका टीका श०१७ उ०६ सू०१ सौधर्मादिषु पृथ्वीकायिकोत्पत्तिनि० ४९५ योग्यजीवे यथा प्रतिपादित तथैव रत्नभातो निःसृत्य ईशानकल्पगमनयोग्यपृथिवीकायिकस्य वक्तव्यता मणितव्या पूर्ववदेव सर्वमपि प्रकरणमिहापि मान्यमितिभावः, वदिस्थम्-'गोयमा! पुनि वा उववज्जित्ता पच्छा संपाउणेग्ना पुब्बिया संपाउणिवा पच्छा उववज्जेज्जा' हे गौतम ! पूर्व वा उत्पद्य पश्चात् संपाप्नुयात एवं संपाप्प पश्चात् उत्पयेत, ‘से केणटेणं जाव पच्छा उववज्जेज्जा' तत्केनार्थेन यावत् पश्चादुत्पद्येत, 'गोयमा! पुढवीकाइयाणं तओ समुग्घाया पण्णत्ता' गौतम ! पृथिवीकायिकानां त्रयः समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः 'तं जहा वेयणासमुग्घाए फसायसमग्यार मारणंतियसमुग्धाए' तद्यथा वेदनासमुद्घातः कषायसमुद्घातो मारणान्तिक समपातः 'मारणांतियसमुग्धाएणं समोहणमाणे देसेण वा समोहणइ सम्वेण पा समोहणइ देसेण वा समोहणमाणे पूचि संपाउणित्ता पच्छा उववज्जिज्जा सम्पेण चाहिये-अर्थात् रत्नप्रभा पृथिवी से निकलकर सौधर्म कल्प में गमन योग्य हुए जीव के विषय में जैसा कहा गया है इसी प्रकार से रत्नप्रभा पृथिवी से निकलकर ईशानकल्प में गमन योग्य हुए पृथिवीकायिक जीव के विषय में भी वक्तव्यता कहलेनी चाहिये । तात्पर्य कहनेका ऐसा है कि पूर्व के जैसा ही समस्त प्रकरण यहां पर भी लगा लेना चाहिये। तदित्यम्-'गोयमा! पुब्धि वा उववज्जित्ता पच्छा संपाउणेत्ता. पुब्धि पा संपारणिता पच्छा उवधज्जेज्जा से केणटेणं जाव पच्छा उवधज्जेज्जा? गोयमा ! पुढवीकाझ्याणं तो समुद्घाया पण्णत्ता, तं जहा-यणा समुग्घाए, कसायसमुग्घाए, मारणंतियसमुग्घाए मारणंतियसमुग्पाएणं समोहणमाणे देसेण वा समोहणमाणे देसेणं वा समोहणइ, सन्वेण वा समोहणह, देसेण वा समोहणमाणे पुवि संपाउणिसा पच्छा उपनઅર્થાત્ રત્નપ્રભા પૃથ્વીથી નીકળીને સૌધર્મક૫માં જવાને યોગ્ય બનેલ જીવના વિષયમાં જે પ્રમાણે કહ્યું છે. એ જ પ્રમાણે રત્નપ્રભાથી નિકળીને ઈશાન કપમાં જવાવાળા પૃથ્વીકાયિક જીવના વિષયમાં પણ સમજવું. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પહેલા કહ્યા અનુસાર સઘળું પ્રકરણ અહિં પણ समल यु. ते । प्रमाणे छे. “गोयमा ! पुवि वा उववज्जित्ता पा संगउणेत्ता, पुब्धि वा संपाउणित्ता पच्छा उत्रवज्जेजा से केणट्रेणं जाप पच्छा स्वबज्जेज्जा? गोयमा! पुढविकाइयाणं तओ समुग्घाया पण्णत्तातंजहा-वेयणास मुग्घाए, कसायसमुग्घाए, मारणत्तियस मुग्धाए मारणतिय समुग्घाएणं, समोहणमाणे वेसेणं वा समोहणमाणे देसेणं बा समोहणइ सम्वेण पा ममोहणह, देसेण वा समोहणामाणे पुन्धि' संपाउणित्ता पच्छा उपवनिम्मा, सम्वेण वा समोहणमाणे पुठिव उववज्जेज्जा पच्छा संपाउणेज्जा, से तेणदेणे काप
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨