________________
११६
मगवतीसूत्रे भवन्ति, अत्र यावत्पदेन 'सिलिट्ठी कयाई खिली भूयाई भवंति संपगाढं पियणं वेयर्ण वेएमाणा णो महानिज्जरा' इति संग्राह्यम् श्लिष्टी कृतानि खिलीभूतानि भवन्ति संप्रगाढामपि च खलु तां वेदनां वेदयमाना नो महानिर्जराः
टीका-'सलिट्ठी कयाई लिष्टी कृतानि निधत्तानि अयःसूत्रबद्धाग्नितप्तलोहशलाकासमुदायवत् यथा अयः सूत्ररज्जुबद्धा वन्हिपतापिता लोहशलाकाः परस्परं तदात्म्पभावमुपगता इव संग्लनाः भवन्ति, कथमपि तत्र विश्लेषो न भवति तथैव कर्माणि परस्परसंबद्धानि कथमपि विभक्तानि भवन्ति, ताहशानि निधत्तानि कर्माणि श्लिष्टी कृतानि कथ्यन्ते। 'खिलीभूताई भवंति' खिली भूतानि भवन्ति अनुभवा. तिरिक्तोपायान्तरेण निराकर्तु-क्षपयितुम् अशक्यानि निकाचितानि इत्यर्थः, एतादृशगाढीकृतानि, चिकणीकृतानि श्लिष्टीकृतानि खिलीभूतनीति विशेषण चतुष्टयेनापि कर्मणां दुर्विशोऽध्यत्वामुक्तं भवति 'संपगाढं पि य णं ते वेयणं वेये. साणा भवंति' इसलिये वे यावत् महापर्यवसानवाले नहीं होते हैं। यहां यावत्पद से सिलिटीकयाई खिलीभूयाई, भवति, संपगाढ पिय ज वेएमाणा णो महानिज्जरा 'इन पदों का संग्रह हुआ है । इनका अर्थ ऐसा है-जिस प्रकार लोहे के तारों से वद्ध ऐसा वह्नितप्तलोहशलाका का समूह परस्पर में इस प्रकार से मिल जाता है कि जिससे उसमें विश्लेष (अलग) नहीं हो सकता है उसी प्रकार कर्म भी आपस में ऐसे संबद्ध हो जाते हैं कि जिससे उनमें किसी प्रकार कर्म छटते नहीं है। इस प्रकार के जो निधत्त बन्धवाले कर्म होते हैं वे लिष्टी. कृत कहे जाते हैं। निकाचित बन्धवाले जो कर्म होते हैं वे खिलीभूत कहलाते हैं। इनका निराकरण भोगे विना नहीं हो सकता है। इन गाढीकृत चिकणीकृत श्लिष्टीकृत खिलीकृत चार विशेषणों से कर्मों " जाव नो महापज्जवसाणा भवंति " तथा यावत् भ७५ साना जाता नयी माडिया यावत् ५४थी “सिलिट्ठीकयाई खिलीभूयाई भवंति, संपगाढं दियणं वेएमाणा णो महानिज्जरा" मा पहानी सब थये। छे. तेना अथ આ પ્રમાણે છે. જે પ્રકારથી લેખંડના તારથી બાંધેલ લોખંડની સેનો જથ્થા પરસ્પર એ રીતે મળી જાય છે કે જેથી તેમાંથી તે અલગ થઈ શકતી નથી એજ રીતે કર્મ પણ આપસમાં એવી રીતે બંધાઈ જાય છે કે જેથી તેમાંથી કેઈ પણ પ્રકારે છુટાતું નથી આ પ્રકારના જે નિધત્ત બંધવાળા કર્મો હોય છે. તેને વિષ્ટીકૃત કહેવામાં આવે છે. નિકાચિત બંધવાળા જે કમ હોય છે. તેને ખીલીભૂત કહેવામાં આવે છે તેને ક્ષય ભોગવ્યા સિવાય થઈ શકતું નથી આ રીતે આ ગાઢીકૃત ચીકણીકૃત લિષ્ટીકૃત,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૨
