________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श० १५ उ० १ सू० ९ गोशालकवृत्तान्तनिरूपणम् ५७९ मपि वप्रं-शिखरम् , भिन्दन्ति विदारयन्ति ते णं तत्थ उग्गविसं चंडविसं घोर विसं महाविसं अतिकायं महाकायं' ते खलु वणिजस्तत्र-चतुर्थे शिखरे उपविषम्दुर्जीर्णविषम् , चण्डविषम्-दष्टजनकाये झटिति व्यापिविषम् , घोरविषम्-परम्परा पुरुषसहस्रस्यापि हननसामर्थ्यशालिविषम् , महाविषम्-जम्बूद्वीपप्रमाणस्यापि शरीरस्य व्यापनसमर्थ विषम् , अतिकायमहाकायम्-कायान् शेषनागादीनामतिक्रान्तः-अतिकायः अतएव महाकायः, उभयोः कर्मधारयः, अथवा अतिकायानां मध्ये महाकायः अतिकायमहाकायस्तम् 'मसिमूसाकालगयं नयणविसरोस: पुन्नं अंजणपुंजनिमरपगासं रत्तच्छं जमलजुयलचंचलचलंतजीहं धरणितलवेणियभूयं' नहीं बनाने वाले उन वणिकों ने उस वल्मीक के चौथे भी शिखर को खोदना प्रारंभ कर दिया। 'ते णं तत्थ उग्गविसं चंडविसं घोरविसं महाविसं अतिकायं महाकाय खोदते २ उन लोगों को वहां पर एक सर्पका स्पर्श हुआ। यह सर्प उग्रविषवाला था। दुर्जीर्णविष से युक्त था। चण्डविषवाला था। काटनेवाले मनुष्य के शरीर में बहुत ही जल्दी जिसका विष व्याप्त हो जावे ऐसा था। घोरविषवाला था-क्रमशः एक हजार पुरुषों को भी नष्ट करने की शक्तियुक्त विष से युक्त था। महा. विषवाला था। जम्बूद्वीप के बराबर शरीर में भी इसके विष का व्याप्त होने की शक्ति थी-ऐसे विष से युक्त था । इसका जो शरीर था वह शेष. नाग आदिकों के भी शरीर से अधिक था। इसी कारण यह अतिकाय वालों के बीच में महाकायवाला था। 'मसिमूसाकालगये, नयन विसरोलपुन्नं, अंजणपुंजनिगरपगासं, रत्तच्छं, जमलजुयलचंचलचलंत १६मीना याथा शिमरने ५९ माहवा भांडयु. “ तेणं तत्थ उग्गविसं, चंडविसं, घोरविसं, महाविसं, अतिकाय, महाकायं" मोहतi ता ते साये
ત્યાં એક સ્પશને અનુભવ કર્યો. તે સપને સ્પશ હતો. તે સર્ષ ઉગ્ર વિષયવાળ હત–દૂર ન કરી શકાય એવા વિષયથી યુકત હતચંડ વિષવાળે હતે-જે મનુષ્યને તેણે ડંસ મા હેય, તે મનુષ્યના શરીરમાં જલદી વિષ વ્યાપી જાય એવો હતો, ઘોર વિષવાળો હતે-કમશઃ હજાર પુરુષને પણ પિતાના ઝેરથી મારી નાખવાને સમર્થ વિષથી યુકત હતા, મહાવિષવાળે હતે-જંબુદ્વિપપ્રમાણ શરીરમાં પણ તેને વિષને વાત કરવાની શકિતવાળે હતએવાં વિષથી યુકત હતું, તેનું શરીર શેષનાગ આદિના શરીર કરતાં પણ મોટું હતું, તે કારણે અતિકાયવાળાઓની સરખામણીમાં પણ તેમને કરતાં મહાકાયવાળો હતે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
