________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १५ उ० १ सू० ३ गोशालकवृत्तान्तनिरूपणम् ५०३ आसत्थे पच्चायाए तत्थेव बद्धमूले तत्थेव पइटिए, ते य सत्त तिलपुफ्फजीवा उदाइत्ता उदाइत्ता तस्सेव तिलथंभगस्स एगाए तिलसंगुलियाए सत्त तिला पच्चायाया ॥सू०४॥
छाया-ततः खलु अहं गौतम ? अन्यदा कदाचित् प्रथमशरत्कालसमये अल्पवृष्टिकाये गोशालेन मङ्खलिपुत्रेण साई सिद्धार्थग्रामाद् नगरात् कूर्मग्राम नगरं संपस्थितो विहर्तुम् । तस्य खलु सिद्धार्थकस्य ग्रामस्य नगरस्य कूर्मग्रामस्य नगरस्य च अन्तरा, अत्र खलु महान एकस्तिलस्तम्भकः पत्रितः, पुष्पितः, हरितकराराज्यमानः श्रिया अतीव अतीव उपशोभमान उपशोभमानस्तिष्ठति, ततः खलु गोशालो मङ्खलिपुत्रस्तं तिलस्तम्भकं पश्यति, दृष्ट्वा मां वन्दते, नमस्यति, वन्दित्वा, नमस्यित्वा एवम् अवादीत् एष खलु भदन्त ! तिलस्तम्भकः किं निष्पत्स्यते, नो निष्पत्स्यते ? एते खलु सप्त तिलपुष्पनीवाः अपद्र्य अपद्र्य, कुत्र गमिष्यन्ति कुत्र उपपत्स्यन्ते ? ततः खलु अहं गौतम! गोशालं मंखलिपुत्रम् एवम् अवादिषम्-गोशाल ! एष खलु तिलस्तम्भको निष्पत्स्यते, नो न निष्पत्स्यते, एते खलु सप्ततिलपुष्पजीवा अपय अपद्र्य एतस्यैव तिलस्तम्भकस्य एकस्या तिलसंगुलिकायां सप्ततिला प्रत्यायास्यन्ति, ततः खलु स गोशालो मंखलिपुत्रो मम एवमाख्यायतः एतमथै नो नो श्रद्दधाति, नो प्रत्येति, नो रोचयति, एतमर्थम् अश्रद्दधत् अप्रतियन् अरोचयन् मां प्रणिधाय अयं खलु मिथ्यावादी भवतु इति कृत्वा ममान्तिकात् शनैः शनैः प्रत्यवष्वकते, प्रत्यवचष्क्य यत्रैव स तिलस्तम्भक स्तत्रैव उपागच्छति, उपागत्य तं तिलस्तम्भकं सलेष्ठुकमेव उत्पाटयति, उत्पाटय एकान्ते एडयति, तत्क्षणमात्रेण च खलु गौतम ! दिव्यम् अभ्रवादलकं प्रादुर्भतम् , ततः खलु तदिव्यम् अभ्रवादलकं क्षिप्रमेव प्रतणतणायते प्रतणतणाय क्षिप्रमेव प्रविद्योतते विद्युत्य क्षिप्रमेव नात्युदकं नातिमृत्तिकम् पविरलमपृषत् रजोरेणु विनाशनम् , दिव्यं सलिलोदकवर्षे वर्षति, येन स तिलस्तम्भकः आस्वस्था, प्रत्यायातः, तत्रैव बद्धमूलः,, तत्रै प्रतिष्ठितः, ते च सप्ततिलपुष्पजीवाः अपद्र्य अपद्र्य तस्यैव तिलस्तम्भस्य एकस्यां तिलसंगुलिकायाम् सप्ततिलाः प्रत्यायाताः॥ मु०४॥
टीका--भगवानाह-'तए णं अहं' इत्यादि । 'तए णं अहं गोयमा ! अन्नया कयाइ पढमसरदकालसमयसि अप्पवुष्टिकायंसि' हे गौतम ! ततः खलु अहम् 'तए णं अहं गोयमा ! अन्नया कयाइ' इत्यादि । " तएणं अह गोयमा ! अन्नया कयाइ" इत्यादि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
