________________
३४८
भगवतीसूत्रे वा, जवजवाण वा पक्काणं परियाताणं हरियाणं, हरियकंडाणं तिक्खेण णवपज्जणएणं असिभएणं पडिसाहरिया पडिसाहरिया, पडिसंखिविया पडिसंखिविया जाव इणामेव, इणामेव त्ति कटु सत्तलबए लुएग्जा' हे गौतम ! तत्-अथ यथानाम कश्चित् पुरुषस्तरुणो युग यावत्-निपुणशियोपगतः-शिल्पविद्यादक्षः, शालीनां वा, त्रीहीणार वा, गोधूमानां वा, यवानां वा, यवयवानां वा-यवविशेषाणाम् पक्यानां परिपातानां-पर्यवगतानाम् लवनयोग्यानाम् , हरितानां पीतानां हरितकाण्डानाम्-पीतनालदण्डानाम् तीक्ष्णेन-क्षुरप्रेण, नवपायनेन नवं प्रत्यग्रं सद्यः, प्रतापितस्यायोधनकुटनेन तीक्ष्णीकृतस्य पायनं-जलनिबोलनं यस्य तत नवपायनम् तेन तथाविधेन असिपत्रेण-दात्रेण पतिसंहृत्य प्रतिसंहृत्य विकीर्ण नालान् बाहुभ्यां संगृह्य संगृह्य, पतिसंक्षिप्य-मुष्टिग्रहण द्वारा संक्षिप्य, प्रतिसंक्षिप्ययावत्-इदानी मेव इति कृत्वा-इत्येवं लवनक्रियाशीलता प्रतिपादनपरच्छोटिकादि हस्तव्यापार सूचयित्वा, सप्तलवान्-लूयन्ते इति लवाः शाल्यादि नालमुष्टय सिप्पोवगए सालीण वा वीहीण वा गोधूमाण वा, जवाण वा जवजवाण वा पकाणं, परियाताणं हरियाणं, हरियकंडाणं, तिक्खेणं णवपन्जवणएणं असि अएणं पडिसाहरिया २ पडिसखिविया २ जाव इणामेव २ त्तिकट्ठ सतलवए लुएन्जा' हे गौतम! जैसे कोई तरुण पुरुष जो कि शिल्पविद्या में दक्ष हो पक्ष काटने योग्य हरितवर्णवाले अर्थात् पीलेवर्णवाले, हरे २ नालवाले अर्थात् पीले २ नालदण्ड वाले ऐसे शालिधान्य को, ब्रीहि को या गेहुओं को, या जों को या यवविशेषों को, एकट्ठा करके अर्थात् मुष्टि में पकड २ करके तीक्षा धारवाले हसिया से अब काटता हूं, अब काटता हूं, इस प्रकार मन में विचार करके सातलवप्रमाण समय में काट लेता है अर्थात् एक २ मुट्ठी प्रमाण धान्यादिकों की सात मुट्टियों को जवजवाण वा, पक्काणं, परियाताणं, हरियाणं, हरियकंडाणं, तिक्खेणं, णवपज्जवणएणं असि अएणं पडिसाहरिया२ पडिसंखिविया२ जाव इमामेव२ त्ति कट्ट सत्तलबए लुएज्जा" गौतम ! ४ त२३ पुरुष छ, २ शिविधामा દક્ષ છે, એ તે પુરુષ પાકાં, ગ્ય, લીલા વર્ણન અથવા પીળા વર્ણના, લીલી લીલી નાળવાળા અથવા પીળા પીળા નાળદંડવાળા શાલિ ધાન્યને, વ્રીહિને ( प्रा२नी २), धने, सपने मथ। यविशेषान से शन, એટલે કે મુઠ્ઠીમાં પકડી પકડીને તીક્ષણ ધારવાળા દાતરડાની મદદથી હમણાં જ કાપી નાખું છું, હમણાં જ કાપી નાખું છું એ મનમાં વિચાર કરીને, સાત લવપ્રમાણુ સમયમાં તેને કાપી નાખે છે. એટલે કે એક એક મુઠ્ઠી પ્રમાણ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
