________________
३४२
भगवतीसूत्रे टीका-पूर्व संस्थानस्य प्ररूपितत्वेन अथ संस्थानवतोऽनगारस्य वक्तव्यतां प्ररूपयितुमाह- भत्तपच्चक्खाएणं भंते ! अनगारे मुच्छिए जाव अझोववन्ने आहारेइ' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! भक्तप्रत्याख्यायकः भक्तपत्याख्यानकर्ता अनशनी खलु अनगारः श्रमणः किम् मूच्छितः-संजातमूर्छः, संजाताहारसंरक्षगानुनन्धः, तदोषविषये वा मूढः, यावत्-प्रथित् -ग्रथितः-आहारविषयस्नेहसूत्री संदृब्धः, गृद्धः-माप्ताहारासक्तिमान , अतृप्तत्वेन तदाकाङ्क्षावान् वा अध्युपपन्न:-अमाप्ताहारचिन्ताधिक्योपपन्नःसन् आहारम्-वायुतैलाभ्यङ्गादिकम्
अनगारवक्तव्यता-- 'भत्तपच्चक्खायए णं भंते ! अणगारे मुच्छिए जाव' इत्यादि।
टीकार्थ-इसके पहिले सूत्रकार ने संस्थान की प्ररूपणा की है अब वे इस सूत्र द्वारा संस्थानवाले अनगार की वक्तव्यता की प्ररूपणा कर रहे हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'भत्तपच्चक्खायए णं भंते ! अनगारे मुच्छिए जाव अज्झोववन्ने आहारेह' हे भदन्त ! जिस अनगार ने भक्तप्रत्याख्यान (संधारा) कर लिया है, ऐसा अनशनी वह अनगार श्रमण क्या भूच्छीवाला बन कर-आहार के संरक्षण का अनुपंधवाला होकर अथवा उसके दोष के विषय में मूढ़ होकर यावत् प्रथित-आहारविषयक स्नेह सूत्रों द्वारा गुंथा हुआ होकर, गृद्ध-प्राप्त आहार में आसक्तिवाला होकर, अथवा अतृप्त होने के कारण उसकी आकांक्षावाला होकर, अध्युपपन्न-अप्राप्ताहार की चिन्ताधिकता से युक्त आहार को-अव्यवहार्य-वायु, तैलाभ्यंग आदि को, अथवा ओदनादि
-मा२ १४तव्यता" भत्तपच्चक्खायए णं भंते ! अणगारे मुन्छिए जाव" त्याह
ટીકાથ–આની પહેલાના સૂત્રમાં સૂત્રકારે સંસ્થાનની પ્રરૂપણા કરી હવે તેઓ આ સૂત્રમાં સંસ્થાનવાળા અણગારના વિષયમાં પ્રરૂપણ કરે છે–
ગૌતમ સ્વામી અણગારના વિષે આ પ્રકારને પ્રશ્ન મહાવીર પ્રભુને पूछे छे-" भत्तपचक्खायए णं भंते ! अणगारे मुच्छिए जाव अझोववन्ने आहारेइ" असावन् ! २ असारे सतप्रत्ययान (सथा।) रेख छ, એ તે અનશની અણગાર શું મૂછવાળે બનવાથી–આહારના અનુબંધવાળે થઈને અથવા તેના દેષના વિષયમાં મૂઢ હોવાથી, ગ્રથિત–આહાર વિષયક નેહ સૂત્રો દ્વારા ગ્રથિત થઈને, વૃદ્ધ-પ્રાપ્ત આહારમાં આસકતથઈને, અથવા અતૃપ્ત હોવાને કારણે તેની આકાંક્ષાવાળો થઈને, અસ્પૃપપન્ન-અપ્રાપ્ત આહારની ચિન્તાધિતાથી યુક્ત થઈને આહારને-ન વાપરવા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
