________________
२३८
भगवती सूत्रे
6
संवलितं परिणामं तथा अनेक सूतम् - अनेकरूपं परिणामं स्वभावं परिणतवान् । अथ अनन्तरम् तत् - दुःखितत्वाद्यनेक भावहेतुभूतं वेदनीयं ज्ञानावरणीयादि च कर्म निर्जीर्ण क्षीणं भवति, ततः पश्चात् एकमात्र सांसारिक सुखरहितत्वात् स्वाभाविक सुखस्वरूपः एकभूतः स्यात् एकत्वं प्राप्तो बभूव इति भावः । एवं पपन्नं सासयं समयं, एवं अणागयमणंतं सासयं समयं ' एवं पूर्वोक्ता तीतकालवदेव एष जीवः प्रत्युत्पन्ने वर्तमाने शाश्वते समये समयमेकं दुःखी, को इस जीव ने प्राप्त किया है। तथा इसके बाद जब दुःखितस्वादि अनेक भावों के हेतुभूत वेदनीय कर्म की एवं ज्ञानावरणादि कर्म की निर्जरा-क्षीणता हो जाती है तब यह जीव सांसारिक सुखरहित होने से स्वाभाविक सुखस्वरूप हुआ है और एकत्व अवस्था को शुद्ध निरंजन निर्विकार आनंदघनरूप दशा को प्राप्त हुआ है । 'एवं पड़प्पन्नं सासयं समयं एवं अणामयमणंतं सासयं समयं' पूर्वोक्त अतीत काल के जैसा यह जीव प्रत्युत्पन्नवर्तमान शाश्वत समय में एक समय दुःखी, एक समय सुखी, तथा एक समय सुखी या दुःखी होता है । तथा एक भाव परिणाम प्राप्त होने के पहिले काल स्वभाव आदि कारण सामग्री से सहकृत होने की वजह से शुभाशुभ कर्मबन्ध की हेतुभूत क्रिया से स्वभाववाले परिणाम को प्राप्त करता है, तथा अनेकरूप स्वभावको प्राप्त करता है। तथा दुःखिनत्वादि अनेकभाव के हेतुभूत वेदनीयकर्म एवं ज्ञानावरणादिकर्म जब क्षीण हो जाता है तब यह जीव एक भाव
"
તથા અનેકરૂપ સ્વભાવને આ જીવે પ્રાપ્ત કર્યાં છે. તથા ત્યાર બાદ જ્યારે દુઃખિતત્વ અનેક ભાવાના કારણભૂત વેદનીય કની અને જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મીની નિર્જરા (ક્ષીણતા) થઈ જાય છે, ત્યારે તે જીવ સાંસારિક સુખરહિત હાવાથી સ્વાભાવિક સુખસ્વરૂપ થયે છે, અને એકત્વ અવસ્થાને-શુદ્ધ, निरंत, निर्विार, आनह धन ३५ दृशामे-पडेभ्येो छे.
" एवं पडुप्पन्नं सामयं समयं एवं अणागयमणंत वासयं समयं " પૂર્વોકત ભૂત કાળની જેમ જ વર્તમાન શાશ્વત સમયમાં આ જીવ એક સમયે દુ:ખી, એક સમયે સુખી તથા એક સમયે સુખી યા દુ:ખી થાય છે. તથા એકભાવ પરિણામ પ્રાપ્ત થયા પહેલાં કાલ, સ્વભાવ આદિ કારણ સામગ્રી વડે સડુકૃત હોવાને કારણે શુભાશુભ કર્મબન્ધની હેતુભૂત ક્રિયા વડે અનેક સ્વભાવવાળા પરિણામને પ્રાપ્ત કરે છે, તથા દુઃખિતત્વ આદિ અનેક ભાવના કારણુ રૂપ વેદનીય કર્મ અને જ્ઞાનાવરણાદિ કમ જ્યારે ક્ષીણ થઈ જાય છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૧
