________________
भगवतीसूत्रे वा, उत्कृष्टेन संख्येया भवसिद्धिका उद्वर्तन्ते, एवं-तथैव, यावत्-अभवसिद्धिकाः, आभिनिबोधिकज्ञानिनः, श्रुनज्ञानिनः, अवधिज्ञानिनः, मत्यज्ञानिनः, श्रुताज्ञानिनो जघन्येन एको वा, द्वौ चा, त्रयो वा, उत्कृष्टेन संख्येया उद्वर्तन्ते, इतिभावः। 'विभंगनाणी ण उन्नति, चखुदसणी ण उजटुंति' विभङ्गज्ञानिन स्ततो नोद्वर्तन्ते मरणकाले विभङ्गाभावात् , चक्षुर्दर्शनिनो नोद्वर्तन्ते मरगकाले चक्षुर्दर्शनासद्भावात् , तथाचोक्तम्
"असन्निणो य विभंगिणो य उचट्टणाइ वज्जेज्जा।
दोसु वि य चक्खुदंसणी मण वइ तह इंदियाई वा ॥१॥ छाया-असंज्ञिनश्च विर्भानश्च उदतनानि वर्जयेत् ।
द्वयोरपि चक्षुनिनः, मनोवचस्तथा इन्द्रियाणि वा ॥१॥ उकोसेणं संखेज्जा भवसिद्धिया उच्चति एवं जाव सुथ अन्नाणी' जघन्य से एक, दो अथवा तीन तक और अधिक से अधिक संख्यात तक भवसिद्धिक नारक वहां से एक समय में उद्वर्त्तना करते हैं इसी प्रकार से यावत् अभवसिद्धिक नारक, आभिनियोधिकज्ञानी, श्रुतज्ञानी, अवधिज्ञानी, मत्यज्ञानी, श्रुवाज्ञानी नारक वहां से कम से कम एक, दो या तीनतक निकलते हैं और अधिक से अधिक संख्यात तक भी निकलते हैं। 'विभंगनाणी ण उव्वदंति चक्खुदंसणी ण उव्वदंति' विभंगज्ञानी उद्वर्तना नहीं करते हैं क्योंकि मरणकाल में विभंगज्ञान का अभाव हो जाता है इसी प्रकार से चक्षुदर्शनी उतना नहीं करते हैं क्यों कि मरणकाल में चक्षुर्दर्शन का अभाव हो जाता है । सो ही कहा है' असंन्निणो य' इत्यादि, 'जहण्णेणं एको वा, दो वा, तिन्नि वा, उक्कोसुय अन्नाणी" माछामा मेछ। ४, सय ९ मन पधारेभा पधारे સંખ્યાત ભવસિદ્ધિક નારકે ત્યાંથી એક સમયમાં નીકળે છે, એજ પ્રમાણે અભવસિદ્ધિક નારકે, આભિનિધિજ્ઞાની નારકે શ્રતજ્ઞાની નારકે, અવધિજ્ઞાની નારકે, મત્યજ્ઞાની નારકે અને શ્રુતજ્ઞાની નારકે પણ ત્યાંથી એક સમયમાં ઓછામાં ઓછા એક, બે અથવા ત્રણ નીકળે છે અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાત सुधी पण नीले छे. “विन्भंगनाणी ण उबवटुंति' चक्खुदंसणी ण उबवटुंति" त्यांचा વિર્ભાગજ્ઞાની નારકે ઉદ્વર્તન કરતા નથી કારણ કે મરણકાળે વિર્ભાગજ્ઞાનને અભાવ થઈ જાય છે. એ જ પ્રમાણે ચક્ષુર્દશની નાર પણ ત્યાંથી ઉદ્વર્તાના કરતા નથી, કારણ કે મરણકાળે ચક્ષુર્દશનને પણ અભાવ જ રહે છે.
એજ વાત આ સૂત્રપાઠ દ્વારા વ્યકત કરવામાં આવી છે "असन्निणो यत्यादि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
