________________
११६
भगवतीसूत्रे
एकोऽपि औदारिकपुद्गलपरिवर्ती नातीतः, नो भावी वा अस्ति, विकलेन्द्रियत्वे तिर्यग्योनिक पञ्चेन्द्रियमनुष्यत्वे तु अनन्ताः औदारिकपुद्गलपरिवर्ताः अतीताः अनागतास्तु पूर्वोकरीत्या कस्यापि जघन्येन एको वा, द्वौ वा, त्रयो वा, उत्कृष्टेन संख्यावा, असंख्येया वा, अनन्ता वा सन्ति, कस्य तु न सन्त्येव इति भावः । ' एवं विकास वि, एवं जात्र वेमाणियस्स, सन्वेसिं एकोगमो ' एवं पूर्वोक्तरीत्या पृथिवीकायिकस्यापि एकैकस्य नैरयिकत्वे असुरकुमारादिभवनपतिश्वे, वानव्यन्तरत्वे, ज्योतिषिकत्वे, वैमानिकत्वे च अतीतानागतकालसम्बन्धिनि नैरधिक से लेकर वैमानिक तक की अवस्था में अतीत एक भी औदारिक पुद्गल परिवर्त नहीं है, और न भावी औदारिक पुद्गल परिवर्त भी है । विकलेन्द्रिय अवस्था में तिर्यक्रयोनिक पंचेन्द्रिय अवस्था में और मनुष्यावस्था में तो एक स्तनित कुमार के भूतकालिक अनंत औदारिक पुद्गल परिवर्त होते हैं, तथा अनागत जो औदारिक पुद्गल परिवर्त हैं वे किसी स्तनितकुमार को होते भी हैं, और किसी को नहीं भी हैं। जिसको ये होते हैं उसको एक अथवा दो या तीन तक कम से कम होते हैं, और अधिक से अधिक संख्यात या असंख्यात या अनंत होते हैं। 'एवं पुढविकास वि, एवं जाव वैमाणियस्स सव्वेसि एक्कोनमो' इसी पूर्वोक्तरीति के अनुसार एक एक पृथवीकायिक जीवको भी अतीत काल और अनागत काल संबंधी नैरयिक अवस्था में, असुरकुमारादि भवनपति अवस्था में वानव्यन्तर अवस्था में ज्योतिषिक अवस्था में और
રની ભૂત અને ભવિષ્યકાળ સંબધી નારકથી લઈને વૈમાનિક પન્તની અવસ્થામાં ભૂતકાલિક એક પણ ઔદારિક પુદ્ગલ પરિવતના અને ભવિષ્યકા લીન એક પણ ઔદારિક પુલપરિવતને અભાવ જ સમજવાના છે. વિકલેન્દ્રિય અવસ્થામાં, તિથૈાનિક પ'ચેન્દ્રિય અવસ્થામાં, અને મનુષ્ય અવસ્થામાં તા પ્રત્યેક સ્તનિતકુમારમાં ભૂતકાલીન અનંત ઔદારિક પુદ્ગલપરવત ના સાવ રહે છે, તથા ભવિષ્યકાલિક ઔદારિક પુદ્ગલપરિવતના કોઈ સ્વનિતકુમારમાં સદ્ભાવ હાય છે અને કેાઈમાં અભાવ હોય છે. જે સ્તનિતકુમા રામાં તેને સદૂભાવ હોય છે તે સ્તનિતકુમારમાં એછામાં એછા એક, એ અથવા ત્રણના અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાત. અસખ્યાત અથવા અનતના સદ્ભાવ હાય છે. एवं पुढविकायरस वि, एवं जाव वैमाणियस्स सव्वेसिं एक्कोगमो ” या पूर्वेत अथन प्रभा प्रत्येक पृथ्वी अयि लवमां पशु लूत અને ભવિષ્યકાળ સ’બધી નારકાવસ્થામાં, અસુરકુમારાદિ ભવનપતિ અવસ્થામાં, વાનજંતર અવસ્થામાં, જ્યોતિષિક અવસ્થામાં અને વૈમાનિક અવસ્થામાં
66
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
