________________
अमेयचन्द्रिका टीका श०११ उ०१ खु०१ उत्पले जीवोत्यातनिरूपणम् ७१ भवापेक्षया जघन्येन द्वे भवग्रहणे, उत्कृष्टेन संख्येयानि भवग्रहणानि सेवेत, कालापेक्षया जघन्येन द्वे अन्तर्मुहुर्ते, उत्कृष्टेन संख्येयं कालं से वेत, गतिमागतिंच कुर्यात् इति भावः। गौतमः पृच्छति-से णं भंते उप्पलजीवे पंचिदियतिरिक्खजोणियजीवे, पुणरवि उप्पलजीये ति पुच्छा ?' हे भदन्त स खलु उत्पलजीवः उत्पलनीवत्वं परित्यज्य पञ्चेन्द्रियतिथग्योनिकजीवो भवेत् , अथ च पुनरपि उत्पलजीवो भवेत् , इति भवान्तरात् पुनस्तद्भवग्रहणे कियन्तं कालं सेवेत, कियन्तं कालं गतिमागतिं कुर्यात् ? भगवानाह-'गोयमा! भवादेसेणं जद्दण्णेणं दो है ? तो इसका उत्तर यही है कि भवको अपेक्षा से वह जीव जघन्य से दो भवग्रहणरूप कालका और उत्कृष्ट से संख्यात भवग्रहणरूप कालका सेवन करता है, तथा कालकी अपेक्षा से जघन्य दोअन्तर्मुहूर्त का और उत्कृष्ट से संख्यातकाल का सेवन करता है । इस प्रकार से यह इतने काल तक गमनागमन करता है। ____अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते है-' से णं भंते । उप्पलजीवे पंचिं. दियतिरिक्ख जोणियजीवे पुणरवि उप्पलजीवेत्ति पुच्छा' हे भदन्त ! यह उत्पलस्थजीव यदि अपनी उत्पलपर्याय को छोडकर पंचेन्द्रियतिर्यन की पर्याध को धारण कर लेता है और पुनः वह उस पर्याय के परित्याग से उत्पलपर्याय में आ जाता है इस प्रकार भवान्तर से पुनः उस उत्पलरूप पर्याय के ग्रहण करने में वह जीव कितने कालका सेवन करता है? कितने काल तक गमनागमन करता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! भवादेसेणं जहण्णेणं दो भवग्गहકેટલા કાળનું સેવન કરે છે? અને કેટલા કાળ સુધી ગમનાગમન કરે છે? આ પ્રકારનો પ્રશ્ન બને છે. તેને આ પ્રમાણે ઉત્તર સમજવો ભવની અપેક્ષાએ તે જીવ ઓછામાં ઓછા બે ભવગ્રહણ રૂપ કાળનું અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાત ભવગ્રહણ રૂપ કાળનું સેવન કરે છે. આ રીતે આટલા કાળ પર્યન્ત ते अमनागमन रे छे.
जीतम स्वाभान। प्रश्न- “से ण भते ! उप्पलजीवे पंचिंदियतिरिक्ख जोणियजीवे पुणरवि उप्पलजीवे ति पुच्छा" सावन् ! ते ५सय १ જે પિતાની ઉ૫લ જીવ રૂપ પર્યાયને છોડીને પંચેન્દ્રિતિયય પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય, અને ત્યાંથી મરીને ફરીથી ઉત્પલ જીવ રૂપ પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય. તે આ રીતે અન્ય ભવમાંથી ઉત્પલ જીવ રૂપ પર્યાયમાં ગમન કરતાં તે કેટલા કાળનું સેવન કરે છે ? કેટલા કાળ સુધી ગમનાગમન કરે છે ?
महावीर प्रभुना उत्त२- “ गोयमा" जीतम! ' भवादेसेण जहण्णेण दो भवागणाई', उक्कोसेण अट्ठ भवग्गहणाई" अपनी अपेक्षा में अपना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૯
