________________
प्रमेयपन्दुिकाटीका श०९३०३३सू०१३ महावी रवापयं प्रात अमालेरशानि०५९९ इति तमोच्यते-पतिसमयमुत्ययमानानां परस्परेण ईषद विलक्षीपना पहीमा स्थासकोसादीनामारामसमयेऽपेय इपित्वानुसारिणीनाम् कार्यकोटीनां यदि भूपान् फियाफालो दृश्यते तदा घटस्य किमत्रायातम् येनोच्यते-दृश्यते भूयान् मसानालो घटादीनाम्, इति । यद्यप्युक्तम्-' नारम्भेएव दृश्यते घटादिः' इति, तोच्यते-कार्यान्तरारम्भे कार्यान्तरं कथं दृश्यतां घटारम्भे पटवत् स्थासकोसादयश्च कार्यविशेषाः घटस्वरूपा न भवन्ति इति स्थासकोसादिकाले घटः कथं रूप हैं। तथा ऐसा जो कहा गया है, कि घटादिकोंकी उत्पत्तिमें पहत बडा क्रियाकाल दिखलाई देता है, सो इसके लिये निषेध फौन करता है क्योंकि प्रति समयमें उत्पन्न होती हुई तथा परस्परमें कुछ २ विल क्षण ऐसी अनेक- स्थासकोश कुशूल आदि कार्यकोटियोंका कि जा
आरंभ समयोंमेंही तित्यानुसारिणी है, कियाकाल तो बहुत अधिक होतो ही है, एतापता इससे घटके क्रियाकालमें क्या आया। तथा ऐसा जो कहा गया है, कि आरंभही घटादि नहीं दिखलाई देते सो यह तो ठीक है, क्योंकि कार्यान्तरके आरंभ में कार्यान्तर कैसे दिखलाई पड़ सकता है? जैसे-घटारंभके समय में पट दिखलाई नहीं देता स्थासकोस आदि रूप जो कार्य विशेष हैं ये घटरूप नहीं होते हैं अतः जय ये घटरूप नहीं हैं, तब इनके समयमें घट कैसे दिखलाई માનવામાં આવે તે ગધેડાના શિંગ વગેરે પણ ઉપલબ્ધ થવી જ જોઈએ કારણ કે તેઓ પણ અભૂતુ (અવિદ્યમાન) રૂ૫ છે.
તથા એવું જે કહેવામાં આવ્યું છે કે ઘડા વગેરેની ઉત્પત્તિમાં ઘણે કિયાકાળ વ્યતીત થતો જોવામાં આવે છે, તો તેને નિષેધ કોણ કરે છે ? કારણ કે પ્રતિસમય ઉત્પન્ન થતી જતી તથા પરસ્પરમાં કઈક કઈક વિલક્ષણ એવી અનેક સ્થાસકેશકુશલ (માટીના પિંડમાંથી બનાવાતે આકાર વિશેષ) આદિ કાર્યકેટિએ કે જે આરંભકાળે જ વૃતિવાનુંસારિ (અસ્તિત્વ ધરાવધારી) છે, તેમને ક્રિયાકાળ તો ઘણે વધારે જ હોય છે-તેથી ઘડાના કિય કાળમાં શું ખાધ આપે ? તથા એવું જે કહેવામાં આવ્યું છે કે શરૂभातमा त ट (घडी पोरे) माता नथी, ये बात तो भारी, કારણ કે કાર્યો-તરના. આરંભે કાર્યાન્તર કેવી રીતે દેખાઈ શકે છે જેમ કે ધડ બનાવવાની ક્રિયા પારૂ કરતાં જ ઘડે દેખાતું નથી.
સ્થાસકોસ (માટીના પિંડમાંથી બનાવાતે આકાર વિશેe—આદિ રૂ૫ જે કાર્યવિશેષ છે, તે ઘટ રૂપ હોતાં નથી. જે તે ઘટ રૂણ ન હોય તે તે કાર્યવશેષના સમય દરમિયાન ઘડે કેવી રીતે દેખાય ?
श्री. भगवती सूत्र : ८
