________________
-
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०९ ३० ३१ सू० १ मश्रुत्वाधादिलाभनिरूपणम् ६४९ काया वा, तत्पाक्षिकोपासकस्य वा, तत्पाक्षिकोपासिकाया वा सकाशात् धर्मोंपदेशम् अश्रुत्वैव खलु केवलिप्रज्ञप्तं धर्म श्रुतचारित्ररूपं श्रवणतया श्रवणज्ञानरूपतया लभेत-प्राप्नुयात् . अस्थे गइए केवलिपन्नत्तं धम्मं नो लभेज्जा सवणयाए' अस्त्येककः कश्चिदपरः पुरुषः केवलिमभृतेः सकाशात् धर्मोपदेशम् अश्रुत्वा अनाकर्ण्य केवलिप्रज्ञप्तं धर्म श्रुतचारित्ररूपं श्रवणतया-श्रवणज्ञानफलतया नो लभेत। गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-' से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ-असोच्चा णं जाव उनके पाक्षिक से, उनके पाक्षिक के श्रावक से, या उनकी श्राविका से, उनके पाक्षिक के उपासक या उपासिका से केवलिप्रज्ञप्त धर्म का उपदेश नहीं सुन कर के ही उस केवलिप्रज्ञप्त श्रुतचारित्ररूप धर्म का फल श्रव
ज्ञानरूप फल से प्राप्त कर लेता है-अर्थात् केवली आदि से साक्षात् धर्मोपदेश सुन करके धर्म का यथार्थ स्वरूप जान करके जो उसके सेवन से फल प्राप्त होता है वही फल किसी एक जीव को केवल धर्मानुराग से सेवित किये गये धर्म से केवली आदि से विना सुने भी प्राप्त होता है । ( अत्थेगइए केवलिपन्नत्तं धम्मं नो ल भेजा सवणयाए) तथा किसी एक जीव को केवली आदि के पास से धर्मोपदेश सुने विना केवलिप्रज्ञप्त धर्म के सेवन करने का फल केवल धर्मानुराग से सेवित कियेगये धर्मसे प्राप्त नहीं होता है। इस विषयमें कारण जाननेकी इच्छा से गौतम प्रभु से पूछते हैं- (से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ, असोच्चा સિકા પાસેથી, તેમના પાક્ષિક સ્વયં બુદ્ધ પાસેથી, તેમના પક્ષના શ્રાવક પાસેથી, તેમના પક્ષની શ્રાવિકા પાસેથી, તેમના પક્ષના ઉપાસક પાસેથી અથવા તેમના પક્ષની ઉપાસિકા પાસેથી કેવલી પ્રજ્ઞસ ધર્મને ઉપદેશ સાંભળ્યા વિના, કેવલિપ્રજ્ઞપ્ત શ્રતચારિત્રરૂપ ધર્મનું ફળ શ્રવણજ્ઞાનરૂપ ફલદ્વારા પ્રાપ્ત કરી લે છે. એટલે કે સાક્ષાત કેવલી આદિની પાસે ધર્મોપદેશ સાંભળીને ધર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણી લઈને તેનું સેવન કરવાથી જે ફલ પ્રાપ્ત થાય છે, એજ ફલ કોઈક જીવ કેવળ ધર્માનુરાગથી પ્રેરાઈને સેવેલા ધર્મદ્વારા-કેવલી આદિ પાસે धपदेश सान्या विना-५ पास ४0 श छे. ( अत्थेगइए केवलिपन्नत धम्म नो लभेज्जा सवणयाए) ५२न्तु लो ७१ सवा ५९ डाय छ २ કેવલી આદિની પાસે ધર્મોપદેશ સાંભળ્યા વિના, માત્ર ધર્માનુરાગથી પ્રેરાઈને સેવેલા ધર્મ દ્વારા કેવલિપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મને સેવનનું ફળ પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી.
હવે તેનું કારણ જાણવાની જિજ્ઞાસાથી ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને पूछे छे है-(से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ, असोच्चाण' जाव नो लभेज्जा भ० ८२
श्री. भगवती सूत्र : ७
