________________
.
भगवती सूत्रे
श्रवणज्ञानरूपफलता लभेत ? प्राप्नुयात् किमिति प्रश्नः, भगवानाह - ' गोयमा ! असोच्चा णं केवलिस वा जाव तप्पक्खियउवासियाए वा अत्थेगइए केवलिपन्नत्तं धम्मं लभेज्जा सवणयाए ' हे गौतम! अस्त्येककः कश्चिदन्यतमः पुरुषः केवलिनो वा यावत् केवलिश्रावकस्य वा, केवलिश्राविकाया वा, केवल्युपासकस्य वा, केवल्युपासिकाया वा तत्वाक्षिकस्य वा तत्पाक्षिकश्रावकस्य वा तत्याक्षिकश्राविगृहीत किये गये हैं । इनके श्रावक अथवा श्राविका (तपक्खियसावगस्स वा क्वियसावियाए वा ) इन पदों द्वारा प्रकट किये गये हैं ।
are से इनके उपासक और उपासिका भी जानना चाहिये। यहां गौतम के प्रश्न का सारांश ऐसा है कि ऐसा जीव कि जिसने इन पूर्वोक्त केवली आदिकों के पास से केवलीप्रज्ञप्त धर्म के फलादिक को प्रतिपादन करने वाले वचनों को नहीं सुना है अर्थात् धर्म का यथार्थस्वरूप नहीं जाना है- केवल वह धर्मानुराग से ही धर्म का सेवन करता है तो क्या ऐसे जीव को धर्मोपदेश सुनने से धर्म का यथार्थ स्वरूप जानकर धर्म का सेवन करने से जो फल प्राप्त होता है वह फल केवल धर्मानुराग से सेवित किये गये धर्म से प्राप्त हो सकता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- ( गोपमा ) हे गौतम! ( अमोच्चा णं केवलिस्स वा जाव तप्पक्खिय उवासियाए वा अत्थेगइए केवलिपन्नत्तं धम्मं लभेजा, सवणयाए ) कोई एक जीव ऐसा होता है जो केवली से या यावत्- केवली के श्रावक से, केवली की श्राविका से, केवली के उपासक से, केवली की उपासिका से,
" तप्प
93
કરવામાં
સ્વયંબુદ્ધને ગ્રહણ કરવામાં આવેલ છે. તેમના શ્રાવક અને શ્રાવિકાને विसावगस्स वा, तप्पक्खियसावियाए वा આ પદો દ્વારા પ્રકટ આવેલ છે. એજ પ્રમાણે તેમના ઉપાસક અને ઉપાસિકા વિષે પણ સમજવું, ગૌતમ સ્વામીના પ્રશ્નનું તાત્પ એ છે કે જે જીવે પૂર્ણાંકત કેવલી આફ્રિકાની પાસે કેલિપ્રશ્ન ધર્માંના લાક્રિકનું પ્રતિપાદન કરનારાં વચન સાંભળ્યા નથી—એટલે કે ધર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણ્યું નથી, કેવળ ધર્માનુરાગથી જે તે ધનુ સેવન કરે છે, તે ધમનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણીને ધર્મોનું સેવન કરવાથી જે ફળ પ્રાપ્ત થાય છે તે ફલ શું કેવલી આદિની પાસે ધમ તું શ્રવણ કર્યાં વિના માત્ર ધર્માનુરાગથી પ્રેરાઇની સેવેલા ધર્મ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે ખરૂ? महावीर प्रभुना उत्तर - " गोयमा ! " हे गौतम! ( अखोच्चाणं केव लिम्स वा जाव तप्पक्खियउवासियाए वा अत्थेगइए के लिपन्नत्तं धम्मं लभेज्जा, सत्रणा) अर्ध व सेवा होय ? ठेवली पासेथी, पसीना श्राव પાસેથી, કેવલીની શ્રાવિકા પાસેથી, કેવલીના ઉપાસક પાસેથી, કૈવલીની ઉપા
श्री भगवती सूत्र : ৩
