________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०८ उ०९ सू० ३ प्रयोगबन्धनिरूपणम २१५ प्रत्ययो यत्र स एव प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक इत्यर्थः गौतमः पृच्छति-से किं तं पुव्वप्पओगपच्चइए ? ' हे भदन्त ! अथ कः किंस्वरूपः स पूर्वोक्तः पूर्वप्रयोगप्रत्ययिकः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-' पुन्यप्पभोगपच्चइए जं गं नेरइयाण, संसारव. त्थाणं सधजीवाणं, तत्थ तत्थ तेमु तेसु कारणेसु समोहणमाणाणं जीवप्पएसाणं बंधे समुप्पज्जइ, सेत्तं पुन्यप्पभोगपच्चइए ' हे गौतम ! पूर्वप्रयोगप्रत्ययिको यत् खलु नैरयिकाणाम् , संसारावस्थानानाम् , सर्वजीवानाम् तत्र क्षेत्रोषु इत्यर्थः, एतेन समुद्घातकरणक्षेत्राणां बाहुल्यमुक्तम् , तेषु तेषु कारणेषु, एतेन समुद्घातकारकारण होता है वही प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक बंध है। इसी बात को गौतम प्रभु से पूछते हैं-(से किं तं पुधप्पओगपच्चइए ) हे भदन्त ! जो शरीर बन्ध पूर्वप्रयोगप्रत्ययिक होता है उसका क्या स्वरूप है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-(पुचप्पओगपच्चइए ज णं नेरइयाणं संसार बस्थाणं सव्वजीवाणं तत्थ तत्थ तेसु तेलु कारणेतु समोहणमाणाणं जीवप्पएसाणं बंधे समुप्पज्जइ, से त्तं पुव्वपओगपच्चइए) हे गौतम ! जो उन उन क्षेत्रों में, उन उन कारणों के होने पर-समुद्घात के कारणभूत वेदना आदि कारणोंके होने पर-समुद्घात करते समय-शरीर से बाहर जीवप्रदेशों को निकालने रूप समुद्घात करते समय, नैरयिक एवं सर्वे संसारी जीवों के जीवप्रदेशों का जो बंध रचनादि विशेष होता है वह पूर्वप्रयोगप्रत्ययिक शरीर बंध है। " तत्र तत्र क्षेत्रेषु" ऐसा जो यहां पर कहा गया है उससे समुद्घात करने के क्षेत्रोंकी बहुलता कही गई પ્રાગ જે શરીર બંધમાં કારણરૂપ હોય છે, તે શરીર બંધને પ્રત્યુપન્ન પ્રયોગ પ્રત્યયિક શરીર બંધ કહે છે.
मेरी पत गौतम स्वामी या प्रश्न द्वारा प्रसुने पूछे थे-" से कित पुव्वओगपच्चइए ?" 3 महन्त ! २ शरी२ ५५ पूर्व प्रया) प्रत्याय हाय छे, ते २५३५ छ ?
मडावीर प्रभुने। उत्तर-(पुव्वप्पओगपच्चइए ज ज नेरइयाण संसार वस्थाण सव्वजीवाण तत्थ तत्थ तेसु ठेसु कारणेसु समोहणमाणाण जीवप्पएसाण बधे समुप्पज्जइ, से तं पुवप्पओगपच्चइए) 3 गौतम ! ते ते क्षेत्रमा તે તે કારણે ઉદૂભવવાને કારણે સમુદ્રઘાતના કારણરૂપ-વેદના આદિ કારણોના હોવાથી સમુદ્રઘાત કરતી વખતે-શરીરની બહાર જીવપ્રદેશને કાઢવારૂપ સમુદઘાત કરવાના સમયે, નારક અને સર્વ સંસારી જીના જીવપ્રદેશને જે બંધ (રચનાદિ વિશેષ) થાય છે, તેને પૂર્વપ્રયાગ પ્રત્યયિક શરીર બંધ કહે छे. “ तत्र तत्र क्षेत्रेषु " २सूत्रांश द्वारा समुद्धात ४२वाना क्षेत्रानी मस्ता
શ્રી ભગવતી સૂત્રઃ ૭