SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 378
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३६६ - भगवतीसूत्रे बाराणि सन्ति, तत्र जीवद्वारमाश्रित्य ज्ञानादिकं निरूपितम् अथ गत्यादि विंशतिद्वाराणि आश्रित्य ज्ञानादिकं निरूपयितुं प्रथमं गतिद्वारेण नैरयिकादिजीवानां ज्ञानादिकं प्रतिपादयति – 'निरयगइया' इति, तत्र निरये नरके गतिः गमनं येषां ते निरयगतिकाः, तथा च ये सम्यग्दृष्टयो मिथ्यादृष्टयो वा ज्ञानिनाऽज्ञानिनो वा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका मनुष्याश्च नरके उत्पत्तुं कामाः यावत् पूर्वभवं परित्यज्य नरकभवं द्वे प्राप्तास्तावत् अन्तरगतो वर्तमानास्ते निरयगतिका व्यपदिश्यन्ते, अत एवात्र गतिशब्दप्रयोगो विहितः, तबलेनैवायमर्थों लभ्यते, ते खलु निरयगतिका नरकगामिनो जीवाः किं ज्ञानिनः, अज्ञानिनो वा भवन्ति ? इति प्रश्नः । भगवानाह-गोयमा । नाणी वि, अनाणी वि, तिन्नि नाणाई नियमा, तिन्नि अन्नाणाई भयणाए' हे गौतम ! निरयगतिका जीवाः ज्ञानिनोऽपि भवन्ति, अज्ञानिनोऽपि भवन्ति, तत्र त्रीणि ज्ञानानि मति ज्ञानावधिलक्षणानि नियमात् नियमतो भवन्ति, किन्तु त्रीणि अज्ञानानि मत्यज्ञानद्वारोंमेंसे जीवद्वारको आश्रित करके ज्ञानादिककी प्ररूपणा तो की जा चुकी है । अब अवशिष्ट गत्यादिक २० द्वारोंके आश्रित करके ज्ञानादिकोंको निरूपणकरनेके लिये प्रथमगतिद्वार द्वारा नैरयिक आदि जीवोंके ज्ञानादिकोंकी मरूपणा सूत्रकार करते हैं 'निरयगइया' जिनका निरय नरकमें गति-गमन होना होता है वे जीव निरयगतिक हैं । ऐसे नरकगामी जीव क्या ज्ञानी होते हैं या अज्ञानी होते हैं ? इस प्रश्नके समाधान निमित्त प्रभु कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम ! 'नाणी वि अण्णाणी वि' निरयगतिकजीव ज्ञानीभी होते हैं अज्ञानी भी होते हैं। "तिन्नि नाणाई नियमा, तिन्नि अन्नाणाई भयणाए' इनके मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, और अवधिज्ञान ये तीनज्ञान तो नियमसे होते हैं, परन्तु જ્ઞાનાદિકનું નિરૂપણ કરાયું છે. હવે બાકીના ગત્યાદિક ૨૦ વીશ દ્વાનો આશ્રય કરીને જ્ઞાનાદિકનું નિરૂપણ કરવા માટે પ્રથમ ગતિદ્વારથી નરયિક આદિ છવાનું અને જ્ઞાનારિકેનું सूत्रा२ नि३५५ ४३ . 'निरयगइया' भर्नु नि२५-२४मा गति मन थामते નરયિક ગતિ કહેવાય છે એવા નરકગામી જીવ જ્ઞાની હોય છે કે અજ્ઞાની હોય છે ? उत्तर- 'गोयमा गौतम ! 'नाणी चि अन्नाणी वि' निश्यति ५ ज्ञानी पर हाय छ भने Manी ५५ ३५ . विन्नि नाणाइं नियमा तिन्नि अन्नाणाई भयणाए' तम्मान भतीज्ञान, श्रुतज्ञान मन अधिनान नियमयी हाय भने ११ અજ્ઞાન ભજનાથી હોય છે. અર્થાત- કેઈ કેઈ નરકગતિ અને બે અજ્ઞાન હોય છે અને श्री. भगवती सूत्र :
SR No.006320
Book TitleAgam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1964
Total Pages823
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size46 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy