________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ७ उ.९ सू. ५ वरुणनागनप्लकवर्णनम् ७४७ अणिक्खित्तेणं तबोकम्मेणं अप्पाणं भावमाणे विहरइ' आढयः वैभवशाली यावत्-दीप्तः विस्तीर्ण-विपुल-भवनशयनासनयानवाहनाकीर्णः, बहुधनबहुजातरूपरजतः, आयोग-प्रयोगसंप्रयुक्तः, विच्छदितविपुलभक्तपानः, बहुदासीदासगोमहिषगवेलकप्रभूतः अपरिभूतः अपरिभवनीयः श्रमणोपासकः अभिगतजीवाजीवः जीवाजीवादिस्वरूपज्ञाता यावत्-उपलब्धपुण्यपापः आस्त्रवसंवरनिर्जराक्रियाधिकरणबन्धमोक्षकुशलः असहाय्यः देवासुरवाहन इन सबसे हराभरा था इसके पास गाय भैंस आदि धन बहुत था, सोना चांदी भी बहुत था, आयोग प्रयोग से यह संप्रयुक्त था, भक्तपान इसके घरमें बहुत अधिक मात्रामें बचा हुवा गरीबोंको दिया जाता था, दासी, दास, गाय, भस, मेष घेटा आदि बहुत ज्यादा थे । कोई भी व्यक्ति इसका तिरस्कार नहीं कर सकता था। श्रमणजनोंका यह उपासक था जीव अजीव आदि पदार्थोंके स्वरूपका यह ज्ञाता था, यावत् पुण्य और पापके अर्थ को यह जाननेवाला था, आस्रव, संवर, निर्जरा क्रियाधिकरण, बंध एवं मोक्ष इनके विषयमें कुशल था, अर्थात् इनमें कौनसा तत्त्व हेय है और कौन सा तत्त्व उपादेय है इस प्रकारके हेय और उपादेय के ज्ञान से उसका भाव परिपक था जिस प्रकार नौकामें छिद्रों द्वारा जल आता रहता है उसी प्रकारसे इस आत्मारूप सरोवरमें कर्मरूप जलका आना इसका नाम आस्रव है । मिथ्यात्व, अविरति आदिसे यह आस्रव
अनेक प्रकारका वर्णित हुआ है । छिद्रोंके बंद करदेने से जिस ભેંસ આદિ રૂપ ધન ઘણું હતું, તેનું અને ચાંદી પણ ઘણી હતી, આગ પ્રયોગથી તે યુકત હતું, તેના ઘરમાં અનાજના ભંડાર ભરેલા હતા, દરરોજ તેને ત્યાં ગરીબેને અન્નદાન આપવામાં આવતું, તેને ત્યાં દાસ, દાસી, ગાય, ભેંસ, ઘેટાં, આદિનો તે કઈ સુમાર જ ન હતું. કઈ પણ વ્યકિત તેને તિરરકાર કરી શકતી નહીં, તે શ્રમણજનેને ઉપાસક હતું, જીવ-અછવના સ્વરૂપને તે જ્ઞાતા હુ, પુન્ય અને પાપને તે જાણનારે હતે, આસવ, સંવર, નિર્જરા, કિયાધિકરણ, બંધ અને મોક્ષના વિષયમાં તે કુશળ હતો. એટલે કે હેય અને ઉપાદેયનું તેને સમ્યક્ જ્ઞાન હતું. જેવી રીતે નૌકામાં છિદ્રો દ્વારા જળને પ્રવેશ થાય છે, એ જ પ્રમાણે આ આત્મારૂપ સરેવરમાં કર્મરૂપ જળને પ્રવેશ થવો તેનું નામ આસવ છે. મિથ્યાત્વ, અવિરતિ આદિ રૂપ તે આસવ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે. જેવી રીતે છિદ્રોને પૂરી દેવાથી નાવમાં પાણી ભરાતું બંધ થઈ જાય
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
