________________
३८५
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ७ उ. २ सू. ३ जीवादेर्प्रत्याख्यानस्वरूपनिरूपणम् चतुरिन्द्रियाः । पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका, मनुष्याश्च यथा जीवाः । वानव्यन्तर-ज्योतिषिक-वैमानिका यथा नैरयिकाः । एतेषां खलु भदन्त ! जीवानां मूलगुणप्रत्याख्यानिनाम्, उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनाम्, अप्रत्याख्यानिनां च कतरे कतरेभ्यो यावत्-विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोकाःजीवाः मूलगुणप्रत्याख्यानिनः, उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनः असंख्येयगुणाः, अप्रत्याख्या
जाव चउरिंदिया पंचिदिया तिरिक्खजोणिया मणुस्सा य जहा जीवा, वाणमंतरजोइसिय- वेमाणिया जहा नेरइया) इसी तरह से चौइन्द्रिय जीवोंको जानना चाहिये | पंचेन्द्रिय तिर्यच और मनुष्य जिस प्रकार से जीव कहे गये हैं उसी प्रकार से जानना चाहिये । वानव्यन्तर, ज्योतिष्क, और वैमानिक देव नारकजीवोंकी तरहसे जानना चाहिये । (एएसि णं भंते! जोवाणं मूलगुणपच्चक्खाणी णं, उत्तरगुणपच्चक्खाणी णं, अपच्चक्खाणी णं कयरे कयरे हिंतो जाव विसेसाहिया या ) हे भदन्त ! मूलगुणप्रत्याख्यानी, उत्तरगुणप्रत्याख्यानी और अप्रत्याख्यानी जीवों में कौन जीव किस जीवकी अपेक्षा यावत् विशेषाधिक है ? (गोयमा) हे गौतम! (सव्वत्थोवा जीवा मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी असंखेज्जगुणा, अपच्चक्खाणी अनंतगुणा ) सबसे कम मूलगुणप्रत्याख्यानी जीव हैं, उत्तरगुणप्रत्याख्यानी जीव असंख्यातगुणित हैं, और अप्रत्याख्यानी जीव अनन्त
यणु नथी, परन्तु अप्रत्याख्यानी न होय छे. ( एवं जाव चउरिंदिया, पंचिदिया तिरिक्खजोणिया मणुस्सा य जहा जीवा, बाणमंतर, जोइसिय, वेमाणिया जहा तेरइया ) मे ४ प्रभा यौन्द्रिय पर्यन्तना । विषेपण समन्न. पंचेन्द्रिय તિય ચે અને મનુષ્યેાના વિષયમાં સામાન્ય જીવ પ્રમાણેનું જ કથન સમજવું, વાન બન્તર, જ્યે।તિષિક અને વૈમાનિક દેવાના વિષયમાં પણ નારકા જેવુંજ કથન સમજવું. (एए सिणं भंते! जीवाणं मूलगुणपच्चक्खाणीणं, उत्तरगुणपच्चक्खाणीणं, अपच्चकखाणीणं कयरे कयरेहिंतो जात्र विसेसाहिया वा ? ) हे लहन्त ! भूसगुशुપ્રત્યાખ્યાની, ઉત્તરગુરુ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાની વામાંથી કયા પ્રકારના જીવા ક્યા પ્રકારના જીવો કરતાં અલ્પ સ ંખ્યામાં છે, યાવત ક્યા પ્રકારના જીવા વિશેષાધિક છે? (गोयमा ?) डे गौतम ! (सव्वत्थोवा मूलगुणपच्चक्खाणी, उत्तरगुणपच्चक्खाणी असं खेज्जगुणा, अपच्चकखाणी अनंतगुणा ) भूसगुप्णु प्रत्याख्यानी कवा सौथा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
