________________
-
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.६ उ.६.२ मारणान्तिकसमुद्घातस्वरूपनिरूपणम् १७ उपपद्यते, स खलु भदन्त ! तत्र गत एवं? तदेव यावत्-आहरेसुवा, परिणमयेसु वा, शरीरं वा बध्नीयात् । तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति ॥मू. २॥
टीका-रत्नप्रभादिषु मारणान्तिकसमुद्घात-स्वरूपमाह-'जीवेणं भंते ! इत्यादि । 'जीवेणं भंते ! मारणंतिय समुग्धाएणं समोहए' हे भदन्त ! यो जीवः खलु मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहतः युक्तः 'जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु अण्णयरंसि निरयावासंसि नेरइयत्ताए उववजिए' अस्यां रत्नप्रभायां त्रिंशति निरयावासशतसहस्रेषु त्रिंशल्लक्षनरकावासेषु अन्यतरस्मिन् निरयावासे नैरयिकतया उपपत्तुम् भव्यः योग्यो भवति, सेणं भंते ! तत्थगए चेव आहारेजचा, परिणामेजवा; सरीरं वा णमाता है और अपने शरीरकी निष्पत्ति करता है । (सेवं भंते ! सेवं भंते ! त्ति) हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह ऐसा ही है हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह सब ऐसा ही हैं।
टोकार्थ- सूत्रकार इस सूत्र द्वारा रत्नप्रभा आदि पृथिवियों में मारणान्तिक समुद्धात के स्वरूप को कह रहे हैं- इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि- 'जीवे णं भंते ! मारणंतियसमुग्घाएणं समोहए' हे भदन्त ! जो जीव मारणान्तिकसमुद्धात से समहतयुक्त है और वह 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु अण्णयरंसि निरयावासंसि नेरइयत्ताए उवजित्सए भविए' इस समुद्धात से समवहत होकर रत्नप्रभा पृथिवी के ३० लाख नरकावासों में से किसी एक नरकावास में उत्पन्न होने के योग्य है 'से णं भंते ! तत्थगए चेव आहारेजवा, परिणामेजबा, सरीरं बंधेजा'
ही सुधार्नु समस्त पूर्वाश्त थन घड) ४२. (सेवं भंते ! सेवं भंते! त्ति) હે ભદન્ત! આપની વાત બિલકુલ સાચી છે. હે ભદન્ત ! આપે જે કહ્યું તે યથાર્થ જ છે.
ટીકાથ–સૂત્રકાર આ સૂત્ર દ્વારા રત્નપ્રભા આદિ પૃથ્વીઓમાં ભારણાન્તિક સમુદ્દઘાતના સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરે છે–આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમસ્વામી મહાવીર प्रभुने मेवा प्रश्न पूछे छे , 'जीवे णं भंते ! मारणंतियसमग्याएणं समोहए'
महत! भारान्ति समुधातथा युटत हय व ७१ 'इमीसे रयगप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु अण्णयरंसि निरयावासंसि नेरडत्ताए उववज्जित्तए भविए' ते समुधातथा युटत न. २(नामा पृथ्वीना ३० सामन२४वासभांना नावासमा उत्पन्न यवाने योग्य छ, 'से णं भंते! तत्थगए चेव आहारेज वा, परिणामेज वा, सरीरं बंधेजा' तो मेवा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫