________________
प्रमेयचन्द्रिका टी. श.३ उ.४ मू. ५ अणगारविकुर्वणानिरूपणम् ६६३ यावत्करणात् श्लेष्मतया, सिङ्घाणतया, वमनतया, वित्ततया, पूतितया' इति संग्राह्यम् । रूक्षभोजिनः खलु जनस्य आहारादिपुद्गलाः मलमूत्रादिरूपेणैव परिणमन्ति अन्यथा शरीरस्यासारताऽनुपपत्तेः, अन्ते भगवानअमायिनोऽप्रमत्तस्यानगारस्य वैक्रियकरणाभावमुपसंहरति ‘से तेणढणे' तत् तेनार्थेन हे गौतम ! 'जाव-नो अमाई' यावत्-नो अमायी विकुर्वते, यावत्पदेन 'माई विकुम्बई' इति संग्राह्यम् , अथ मायिनोऽमायिनश्चानगारस्य क्रमशो विकुर्वणाकरणाकरणयोः प्रवृत्यप्रवृत्याः फलं प्रतिपादयति-माईणं तस्स ठाणस्स' मायी प्रमत्तः प्रस्रवण के रूपमें परिणम जाते है । 'जाव सोणियत्ताए ' यावत् शोणित के रूप में कितनेक पुद्गल परिणम जाते है । यावत् पदसे यहां ऐसा समझाया गया है कि कितनेक स्थूलप्राय पुदगल उस रूक्ष पान भोजनके, प्लेष्मरूप में कितनेक नाक के मैलरूपमें कितनेक वमनके रूप में, कितनेक पीत्तके रूप में और कितनेक अधोवायु के रूपमें परिणम हो जाते हैं । तात्पर्य कहनेका यह है कि-रूक्ष भोजन करनेवाले उस अमायी अप्रमत्त भावितात्मा अनगार के आहार आदि पुद्गल मलमूत्र आदिरूपसे ही परिणत होते है, जो ऐसा न हो तो शरीरकी असारता नहीं बन सकती हैं। अब अन्त में प्रभु अमायी अप्रमत्त अनगारके वैक्रियकरणके अभावका उपसंहार करते हुए कहते हैं-'से तेणटेणं जाव नो अमाई विकुव्वई' इस कारणसे हे गौतम । यावत् अमायी अप्रमत्त भावितात्मा अनगार विकुर्वणा नहीं करता है ऐसा मैंने कहा है। यहां यावत् पदसे 'मायी भावितात्मा अनगार विकुर्वणा करता है। यह पूर्वोक्त बात ग्रहणकी गई हैं। अब प्रभु मायी और अमायी अनप्रख१५] ३५ ५२मे छ, 'जाव सोणियत्ताए' 2013 YEnो ४३३५, खis नाना મેલરૂપે, કેટવાંક વમનરૂપે, કેટલાંક પિત્તરૂપે, કેટલાંક અધેવાયુને રૂપે અને કેટલાંક પુદ્ગલો રુધિરરૂપે પરિણમતા રહે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે રૂક્ષ (લૂખા-ઘી આદિથી રહિત) આહાર કરનાર તે અમાથી અપ્રમત્ત અણગારનાં આહારાદી પુદ્દગલો મળ, મૂત્ર આદિ રૂપે જ પરિણમતા રહે છે. જે એવું ન બને તે શરીરની અસારતા સંભવી શકતી નથી. સૂત્રને અંતે પ્રભુ અમાથી અપ્રમત્ત અણગારની વિટુર્વણને मन्मा ४८ ४२ता छ : से तेणट्रेणं जाव नो अमाइ विकन्वर' गीतम । તે કારણે મેં કહ્યું છે કે “માયી ભાવિતાત્મા અણગાર વિક્ર્વણા કરે છે, પણ અમારી ભાવિતાત્મા અણગાર વિક્વણુ કરતો નથી” હવે માયી અણગારની વિક્ર્વણનું અને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
