________________
३९२
भगवतीसूत्रे देवीनाश्चाधिपतित्वं पौरपत्यं स्वामित्वं भतुं त्वं पोषकत्वं कुर्वन्तम् इतिसंग्राह्यम् । तदुक्तम्-'तत्थ वत्तीसाए विमाणावाससयसहस्साणं, चउरासीए सामाणिय साहस्सीणं, तायत्तीसाए तायत्तीसगाणं, चउण्डं लोगपालाणं, सत्तण्हं अणियाणं, सत्तण्हं अणियाहिबईणं, चउण्डं चउरासीणं आयरक्खदेवसाहस्सीणं, अन्नेसिंच बहूणं सोहम्मकप्पवासीणं वेमाणियाणंदेवाणं य देवीणं य आहेवच्च कुव्वेमाणे' नि । भोगभोगाई' भोगभोगान् 'भुंजमाणं' भुञ्जानं शक्रचरणयुगलं निजमस्तकोपरि 'पासइ' पश्यति 'पासित्ता' दृष्ट्वा च 'इमेयारूवे' अयम् एतदूपोऽग्रेऽधुनैव वक्ष्यमाणस्वरूपः 'अज्झथिए' आध्यात्मिकः आत्मगतः 'चिंतिए' चिन्तितः चिन्तनविषययीकृतः 'पत्थिए' प्रार्थितः 'कप्पिए' कल्पितः 'मणोगए' मनोगतः मानसिकः 'संकप्पे' संकल्पः विचारः 'समुपज्झित्था' समुदपद्यत समुत्पन्नः-तदेव दर्शयति ‘के स णं एस' कः स खलु एषः 'अपत्थिअपत्थए' अप्रा. अमला, अप्सरा, नवमिका, और रोहिणी इन आठ अग्रमहिषियोंका तथा और भी अन्य देवोंका एवं देवियोका अधिपतित्व, पौरपत्य, स्वामित्व, भर्तृत्व, पाषकत्व करते हुए ऐसे इन्द्रको उस चमरेन्द्रने देखा" इस पाठका संग्रह किया गया हैं । तात्पर्य कहनेका यह है कि इन समस्त पूर्वोक्त विशेषणों से विशिष्ट इन्द्रको उस चमरेन्द्र ने अपने मस्तक ऊपर चरणयुगल रखे हुए देखा । 'पासित्ता' इस प्रकार से इन्द्र को अपने से बड़ा देखकर-अर्थात् उसके चरण युगल अपने मस्तकके ऊपर विहार कर उसे अपने आत्मगौरव में ढेम पहुँची-अतः उसे 'इमेयारूवे' यह अग्रे वक्ष्यमाण-इस तरहका 'अज्झथिए' आध्यात्मिक-आत्मगत, 'चिंतिए' चिन्तित चिन्तनका विषयभूत, 'पथिए' प्रार्थित 'कप्पिए' कल्पित, 'मणोगए' मनोगत-मानसिक 'संकप्पे' संकल्प-विचार 'समुपज्झित्था' उत्पन्न हुआ । 'केस નવમિકા અને રેહિણી એ આઠ પટ્ટરાણીઓનું ] તથા બીજા પણ ઘણું દેવું દેવીઓનું અધિપતિત્વ, પૌરપત્ય, સ્વામિત્વ, ભતૃત્વ, અને પિષકત્વ કરતા શક્રેન્દ્રને તેણે જોયો. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે ઉપરોક્ત વિશેષ વાળા કેન્દ્રને તેણે પોતાના કરતાં ઊંચે स्थान नयी. 'पासित्ता' साशत पोताना भरत ५२ अन्न यर। सभी मेला તે શક્રેન્દ્રને જોઈને-પોતાના કરતા ઊંચે સ્થાને રહેલા કેન્દ્રને જોઈને તેનું અભિમાન वायु. तेथी 'इमेयारूवे' तन नीय प्रमाणे 'अज्झथिए त्या माध्यात्मि: [आत्मગત], ચિતિત [ચિન્તનને વિષય બનેલ], પ્રાર્થિત, કલ્પિત, મનોગત માનસિક સંકલ્પ त्पन्न थयो-यभन्दना पियार थयो त नीयना सत्रामा मताव्यु छ-'के सणं
श्री. भगवती सूत्र : 3
