________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.३ उ.१ कुरुदत्तदेवऋद्धि निरूपणम् १२७ महर्दिकः ? कियच्च प्रभुः विकुर्वितुम् ? तिष्यकविषयकद्वादशमूत्रान्तेन अंशेन प्रश्नाशयो विज्ञेयः। स कुरुदत्तपुत्रनामकोऽनगारः कथं सामानिक देवत्वमापन्नः इति प्रश्नस्योत्तरं ददाति-'एवं खलु देवाणुप्पियाणं' एवं वक्ष्यमाणरीत्या खलु इति निश्चयेन देवानुप्रियाणाम् 'अन्तेवासी' शिष्यः 'कुरुदत्ते' कुरुदत्तपुत्रनामकोऽनगारः, ' पगइ भदए । प्रकृतिभद्रका अनुकूलवृत्तिः स्वभावसरलः, 'जाव-विणीए' यावत् विनीतः 'पगइ भदए जाव-विणीए' इत्यत्र यावत्करणात् इदं द्रष्टव्यम् ' पयइ उवसंते पगइपयणुकोहमाणमायालोहे मिउमद्दवसंपन्ने आलीणभदए ' त्ति । प्रकृत्युपशान्तः स्वभावत एव उपशान्तः कथित यावत् शब्दके अर्थ की तरह से ही जानना चाहिये-) तो ईशानेन्द्र का सामानिक देव जो कुरुदत्तपुत्र है वह कितनी बडी ऋद्धिवाला है और कितनी अधिक विक्रिया करने की शक्ति से संपन्न हैं? ऐसा प्रश्न का आशय है और इस आशय का पूर्णरूपसे स्पष्टीकरण तिष्यकदेव के विषयमें किये गये १२ वें सूत्र में वर्णित प्रश्न से कर लेना चाहिये । कुरुदत्तपुत्र इशानेन्द्र के सामानिक देवके रूपमें किस प्रकारको विधिके करनेसे ईशानकल्पमें उत्पन्न हुए है इसी बात को सूत्रकारने 'एवं खलु देवानुप्पियाणं अन्तेवासी कुरुदत्तपुत्ते नामं पगइभदए' इत्यादि सूत्रपाठ द्वारा प्रकट किया हैं। इसमें यह कहा गया है कि- बे कुरुदत्तपुत्र आप देवानुप्रियके शिष्य थे। 'पगइभदए' स्वभाव से सरल थे- वक्र नहीं थे । यावत् विनीत थे। यहां यावत्
शब्दसे 'पगइ उनसते पगइपयणु कोहमाणमायालोहे मिउमद्दव હકીકત ગ્રહણ કરવી), તે ઈશાનેન્દ્રને સામાનિક દેવ કુરુદત્ત પુત્ર કેટલી મહદ્ધિ (સમૃદ્ધિ) આદિથી યુકત છે? તે કેવી વિમુર્વણા કરવાને સમર્થ છે? આ પ્રકારને વાયુભૂતિને પ્રશ્નને આશય છે. તે પ્રશ્નનું વિસ્તૃત સ્પષ્ટીકરણ તિબ્બકદેવના વિષયમાં ૧રમાં સૂત્રમાં કરવામાં આવેલા સ્પષ્ટીકરણ પ્રમાણે સમજવું. હવે સૂત્રકાર એ વાત સમજાવે છે કે કુરુદત્તપુત્ર કેવી તપસ્યા કરીને ઈશાનેન્દ્રના સામાનિક સ્વરૂપે ઉત્પન્ન थया ता. “एवं खलु देवाणुप्पियाणं अंतेवासी" त्या सूत्रपा बारा ते વાત સૂત્રકારે પ્રકટ કરી છે. કુરુદત્તપુત્ર ભગવાન મહાવીર સ્વામીના શિષ્ય હતા. "पगइभ६ए" ते दिs (स२०१) स्वभावना भने विनीत पर्यन्तना गुणा ता. ही 'यावत्' ५४थी नीयन विशेषो। घडए ४२यां छ
"पगइ उवसंते पगइपयणुकोहमाणमायालोहे मिउमदवसंपन्ने आलीणभदए" ते पन्त वृत्तिवा ता. मेध, भान, माया, मन हाम३५ न्यारे
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
