________________
१२६
भगवतीमत्रे टीका-वायुभूति : ईशानेन्द्रस्य महर्द्धयादिकं भगवतः सकाशात् सम्यगाकर्ण्य तदीयसामानिकदेवविशेषकुरुदत्तपुत्रसम्बन्धिसमृद्धयादिजिज्ञासया भगवन्तं पृच्छति- ' जइणं भंते ! इत्यादि । हे भगवन् ! यदि खलु — ईसाणे देविंदे' ईशाननामको देवेन्द्रः · देवराया ' देवराजः ‘एवं महिडीए' एवं महद्धिकः, पूर्ववर्णितविलक्षणसमृद्धिशाली 'जाव-एवइयं च णं पभू विकुवित्तए' यावत्- एतावञ्च खलु प्रभुः विकुर्वितुम्-पूर्ववर्णितानुसारं वैक्रियसमु.
द्घातेन समवहत्य विविधरूपनिर्माणद्वारा जम्बूद्वीपादिकं पूरयितुं समर्थः, यावच्छब्दस्य पूर्वव देवार्थों बोध्यः, तदा ईशानेन्द्रसामानिकदेव कुरुदत्तपुत्रः किंयह जानना चाहता हूं कि वे कितनी बडी ऋद्धिवाले है- कितनी विक्रित्ता करनेकी शक्तिसे युक्त है ?॥ ___टीकार्थ- वायुभूति ईशानेन्द्रकी महर्द्धि आदि सम्बन्धी बात को भगवान्के श्रीमुखसे अच्छी तरह ज्ञातकर अब उनसे ईशानेन्द्रके जो सामामिक देव कुरुदत्तपुत्र हैं उनकी समृद्धि आदि कैसी क्या है इस बातको जाननेकी इच्छासे यह पूछ रहे है कि- 'जइणं भंते !' हे भदन्त ! यदि 'देविंदे देवराया ईसाणे एवं महिडीए' देवेन्द्र देवराज ईशान इतनी बडी ऋद्धिवाला है- कि जैसा इस विषयका वर्णन पहिले किया जा चुका है तथा- 'जाव एवइयं च णं पभू विकुश्वित्तए' पूर्ववर्णित पद्धतिके अनुसार यावत् वह वैक्रियसमुद्धातसे युक्त होकर विविध रूपेके निर्माण द्वारा जंबूढीपादिक को भर सकने के लिये समर्थ हैं (यहां यावत् शब्दका अर्थ पहिले शक्रेन्द्र के प्रश्नमें વર્ણન તિર્થક દેવ પ્રમાણે જ સમજવું. તે તે કુરુદત્ત પુત્ર કેવી મહાન સમૃદ્ધિ દિથી યુકત છે? તે કેવી વિદુર્વણ કરવાને સમર્થ છે?
ટીકાથ–ઈશાનેન્દ્રની સમૃદ્ધિ, વિદુર્વણુ આદિની વાત ભગવાન મહાવીરના મુખે શ્રવણ કરીને, વાયુભૂતિ અણગાર ઈશાનેન્દ્રના સામાજિક દેવ કુરુદત્તપુત્રની સમૃદ્ધિ माहितवानी nिासाथी तमने नीयने। प्रश्न पुछे छे-"जडणं भंते ! 3 महन्त! ने “देविदे देवराया ईसाणे एवं महिडीए" हेवेन्द्र, देव UALL Recी मारे સમૃદ્ધિ આદિથી યુક્ત છે (તેની સમૃદ્ધિ વગેરેનું વર્ણન આગળ આવી ગયું છે, "जाव एवइयं च णं पभू विकुन्चित्तए" भने ते पातानी विणा शति द्वारा ઉત્પન્ન કરેલાં રૂપે વડે જંબુદ્વીપ તથા દ્વિીપ સમુદ્રોને ભરી શકવાને સમર્થ છે (અહી 'यावत्' | ना ४२४मा मा प्रारना प्रश्न उत्तरमi videी समस्त
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
