________________
भगवतीसूत्रे लोकान्तयोः पूर्वापरमावो विद्यते न वेति प्रश्नाशयः। भगवानाह-रोहा लोयंते य अलोयंते जाव अणाणुपुब्बी एसा रोहा' रोह ! लोकान्तश्चालोकान्तश्च यावदनानुपूर्वी एषा रोह!, लोकान्तालोकान्तयोर्नास्ति पूर्यापरभावोऽपि तु पूर्वापर क्रमरहितावेवैतौ अलोकान्तः पूर्व लोकान्तो वा पूर्वम् ? लोकान्तः पूर्वमलोकान्तो वा पूर्वमिति क्रमो नाऽस्तीति भावः। पुनः पृच्छति रोहः-'पुचि भंते लोयंते पच्छा सत्तमे उवासंतरे पुच्छा' पूर्व भदन्त लोकान्तः पश्चात् सप्तममवकाशान्तरम् पृच्छा, हे भदन्तः किम् पूर्व लोकान्तः पश्चात्सप्तममवकाशान्तरमस्ति, अथवा पूर्वमवकाशान्तरं पश्चाल्लोकान्तोऽस्तीति प्रश्नाशयः । भगवानाह-'रोहे '-त्यादि । 'रोहा' हे रोह! 'लोयंते य सत्तमे उवासंतरे य' लोकान्तश्च सप्तममप्रकाशान्तरं च 'पुब्धिपेते पच्छापेते ' पूर्वमप्येते द्वे पश्चादप्येते द्वे 'दोषि एए' द्वावप्येतो बाद में अलोकान्त है, कि पहिले अलोकान्त है बाद में लोकान्त है ? अर्थात् लोकान्त और अलोकान्त में पूर्वापरभाव मौजूद है या नहीं ? इसका उत्तर देते हुए भगवान् कहते हैं कि (रोह ! लोयंते य अलोयंते य जाव अणाणुपुव्वी एसा रोहा) हे रोह ! लोकान्त और अलोकान्त ये दोनों हैं यावत् इनमें आनुपूर्वी नहीं है । लोकान्त और अलोकान्त में पूर्वापरभाव नहीं है । पूर्वापरक्रम से ये दोनों रहित ही हैं । ऐसा नहीं कि पहिले लोकान्त है और बाद में अलोकान्त है, पहिले अलोकान्त है
और बाद में लोकान्त है । रोह पुनः पूछते हैं कि-(पुस्विं भंते ! लोयंते पच्छा सत्तमे उवासंतरे ? पुच्छा) हे भदन्त ! पहिले लोकान्त है और बाद में सातवां अवकाशान्तर है, कि पहिले सातवां अवकाशान्तर है
और बाद में लोकान्त है ? भगवान् इसका उत्तर देते हुए कहते हैं कि(रोहा! लोयंते य, सत्तमे उवासंतरे य, पुन्विं पेते पच्छ। पेते) हे रोह !
अलोयते, पुव्वि अलोयंते, पच्छा लोयंते ?) 3 लावन् ! ५९i astrत छ भने પછી અલકાન્ત છે કે પહેલાં એલેકાન્ત છે અને પછી લોકાન્ત છે? એટલે કે લોકાન્ત અને અલેકાન્તમાં પૂર્વાપર ભાવ મેજૂદ છે કે નહી ? ઉત્તર(रोह ! लोयते य अलोय ते य जोव अणाणुपुव्वी एसा रोहा !) 3 रोड ! astra અને અલકાન્ત બને છે. ત્યાંથી લઈને તેમનામાં આનુપૂર્વી નથી. ત્યાં સુધીનું તમામ કથન અહી ગ્રહણ કરવું. કાન્ત અને એકાન્તમાં પૂર્વાપર ભાવ નથી. તે બને પૂર્વાપરના કમથી રહિત જ છે. રેહ વળી નીચે પ્રશ્ન पूछे छ-(पुवि भंते ! लोयंते पच्छा सत्तमे उवासंतरे ? पुच्छा ) भगवन ! પહેલ કાન્ત અને ત્યાર બાદ સાતમું અવકાશાન્તર છે ? કે પહેલું સાતમું અવકાશાન્તર અને ત્યાર બાદ લેકાન્ત છે?
उत्तर (रोहा ! लोयंते य सत्तमे उवासतरे य, पुब्बि पेते पच्छा पेते) श !
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
