________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. २ उ. १ सू. ४ मृताद्यनगारस्वरूपनिरूपणम् ४८१ रकगतिरूपम् , ' हव्वं ' इति वाक्यालङ्कारे शीघ्रं वा 'आगच्छइ' आगच्छति माप्नोति किमिति प्रश्नः । भगरानाह-'हंत' इत्यादि । 'हंता गोयमा' हन्त हे गौतम ! 'हन्त' इति स्वीकारे । ' मडाई गं नियंठे' मृतादी खलु निग्रन्थः 'जाव पुणरवि' यावत् पुनरपि, इह यावत्पदेन-'नो निरुदभवः-नो निरुद्धभवप्रपश्चः नो प्रक्षीणसंसारः नो प्रक्षीणसंसारवेदनीयः नो व्यवच्छिन्नसंसारः नो व्यवच्छिन्न संसारवेदनीयः नो निष्ठितार्थः नो निष्ठितार्थकरणीयः' एतेषां सर्वेषां संग्रहः कर्तव्यः, ' इत्थत्थं ' अत्रस्थम् नरामरनारकतिर्यग्गतिगमनलक्षणम् , 'पुणरवि' पुनरपि भूयोऽपि हव्यम् 'आगच्छइ' आगच्छति प्राप्नोतीत्यर्थः, अनिरुद्धभवादिविशेषणयुक्तो निर्ग्रन्थः पुनः पुनरपि चतुर्गतिसंसारमागच्छतीति भावः ॥९०४॥ है। इस प्रकार से यह प्रश्न गौतम ने प्रभु से किया। इस प्रश्न का नि. कर्षार्थ यही है कि अचित्त अथवा एषणीय आहार को अपने उपयोग में लाने वाला भी श्रमण निर्ग्रन्थ यदि वह पूर्वोक्त विशेषणों वाला है तो क्या संसार में ही जन्म मरण के दुःखों को भोगने वाला बनेगा या उनसे उसका छुटकारा हो जावेगा ? इसका उत्तर देते हुए भगवान गौतम से कहते हैं कि (हंता गोयमा ) हां गौतम! (हत ) पद यहां स्वीकार अर्थ में प्रयुक्त हुआ है । (मडाई णं नियंठे ) मृतादी निग्रंथ (जाव) यावत् जो निरुद्धभव नहीं है, निरुद्धभवमपंच वाला नहीं है, पहीण संसार नहीं है, प्रहीण संसार वेदनीय नहीं है, व्युच्छिन्न संसार नहीं है, व्युच्छिन्न संसार वेदनीय नहीं है, निष्ठितार्थ नहीं है, निष्ठितार्थ करणीय नहीं है इसलिये वह ( पुणरवि ) फिर भी वारंवार ( इत्थत्थं ) नरकादि गतिरूप संसार को ( हवं आगच्छइ) प्राप्त करता ગતિરૂપ ભવને પ્રાપ્ત કરે છે? ગૌતમસ્વામીના આ પ્રશ્નને ભાવાર્થ એ છે કે અચિત્ત અથવા એષણય આહારને ઉપભોગ કરનાર શ્રમણ નિગ્રંથ જે પૂર્વોક્ત વિશેષણોથી યુકત હોય તો તે સંસારમાં વારં વાર જમ લઈને જન્મમરણના દુઃખ ભોગવશે કે તેને સંસારમાંથી છુટકારે થઈ જશે ? ગૌતમ २वाभाना से प्रश्नने। २०३५ माता मडावीर प्रभु ४३ छ ॐ "हंता गोयमा !” 81, गौतम! मही "हंता" ५४ स्वी४२ना सभा १५यु छ “मडाई णं नियंठे" મૃતાદી નિગ્રંથ કે જે નિરૂદ્ધભવ વાળ નથી, નિરૂદ્ધભવ પ્રપંચ વાળ નથી, પ્રહણ સંસારવાળે નથી, પ્રહીણ સંસાર વેદનીય કર્મ વાળ નથી, સંસાર ના અંત વાળો નથી, અંત કરેલા સંસાર વેદનીય કર્મ વાળા નથી, જે કૃતાર્થ થયેલ નથી, જે કૃત કૃત્ય થયેલ નથી. જેનું કાર્ય સમાપ્ત થયેલા કાર્યની જેમ પૂરું થયેલ નથી તે "पुणरवि" ३२थी ५९] पा२ वा२ "इत्थत्थं" न२४हति३५ ससारने 'हव्वं आगच्छ।'
भ६१
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
