________________
भगवती सूत्रे
एव किमपद्रवति -- म्रियते ? भगवानाह - ' गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा ! ' हे गौतम! 'पुढे उद्दाइ' स्पृष्टः- अपद्रवति, 'नो पुट्ठे उद्दाइ' नो अस्पृष्ट अपद्रवति । सजातीयविजातीय शस्त्रसंपर्कादेव म्रियते इति कथनं सोपक्रमाभिप्रायेण, freeक्रमाभिप्राये तु अन्यथापि मरणसंभवाद् ' से भंते किं ससरीरी निक्खमडअसरीरी निक्खमड ?' स भदन्त कि सशरीरी निष्क्रामति अशरीरी निष्क्रामति ? हे भदन्त ! यदा स वायुकायिको जीवो मृत्वा गत्यन्तरं गच्छति तदा किं शरीरसहितो याति अथवा शरीररहितो यातीति प्रश्नाशयः । भगवानाह -
,
गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा ' हे गौतम! ' सिय ससरीरी निक्खम, सिय असरी निक्खमइ ' स्यात् सशरीरी निष्क्रामति स्यादशरीरी निष्क्रामति, हे गौतम ! स वायुकायो मृत्वा कदाचित् शरीरविशिष्टो गत्यन्तरं गच्छति कदाचित् शरीररहितो गच्छति । ' से केद्वेगं भंते एवं बुच्चह ' तत् केनार्थेन हे भदन्त !
"
858
इस प्रश्न का उत्तर देते हुए गौतम से कहते हैं कि - ( गोयमा ! पुढे उद्दाह, नो अपुढे उद्दाइ ) हे गौतम! वायुकाधिक जीव स्वकायादि शस्त्र से आहत होने पर ही मरता है किन्तु अनाहत नहीं । वोयुकायिक जीव स्वकाय परकाय तदुभय कायरूप शस्त्र के संपर्क से आधातित होकर ही मरता है। यह जो कथन है वह सोपक्रम की अपेक्षा से है । निरुपक्रम की अपेक्षा से तो अन्य प्रकार से भी उसका मरण संभबता है। (से भंते ! किं ससरीरी निक्खमइ असरीरी निक्खमइ ) हे भदन्त ! जब वह वायुकायिक जीव मर कर दूसरी गति में जाता है तो क्या वह शरीर सहित जाता है कि शरीररहित ? भगवान कहते हैं( सिय ससरीरी निक्खमह सिय असरीरी निक्खम) किसी अपेक्षा
"
उत्तर- ' गोयमा ! पुढे उद्दाइ, नो अपुढे उद्दाइ" हे गौतम ! वायुप्रायि જીવા સ્વકાય વગેરે શસ્ત્રના આઘાત પામવાથી જ મરે છે આઘાત પામ્યા વિના મરતા નથી. ” વાયુકાયિક જીવા સ્વકાય, પરકાય અથવા બન્ને કાયરૂપ શસ્રના સ ંપક થી આઘાત પામીને જ મરે છે” આ કથન સેાપક્રમઆયુષ્યની અપેક્ષાએ કરાયું છે. પરંતુ નિરુપક્રમ આયુષ્યની અપેક્ષાએ તે અન્ય પ્રકારે પણ તેનુ મરણુ સંભવે છે.
प्रश्न- " से भंते ! किं ससरीरी निक्खमइ असरीरी निक्खमइ ?” हे भगवन् તે વાયુકાયિક જીવ જ્યારે મરીને ખીજી ગતિમાં જાય છે ત્યારે શું તે શરીર સહિત જાય છે કે શરીર રહિત જાય છે ?
उत्तर - सिय ससरीरी निक्खमइ " सिय असरीरी निक्खमइ " डे गौतम કાઇ અપેક્ષાએ તે શરીરને સાથે પણુ લઇ જાય છે, અને કઈ અપેક્ષાએ તે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨