________________
२६४
-
भगवती वर्षविषये गुरुलघुतया ज्ञातव्यमिति, एतानि-चावकाशान्तराणि सूत्राणि संग्रहगाथानुसारेणावगन्तव्यानि तथाहि
'ओवास-वाय-घण-उदही पुढवि दीवा य सागरावासा ।
नेरइयाई अस्थिय समया कम्माइं लेस्साओ ॥१॥ दिट्ठीदंसण नाणे सन्ना सरीस य जोग उवओगे।
दव्य पएसा पज्जव तीया आगामि सम्बद्धा ' इति ॥२॥ छाया-अवकाशो वातः घनोदधिः पृथिवी द्वीपाश्च सागरा वर्षाणि ।
नैरयिकादयोऽस्तिकायः समयाः कर्माणि लेश्याः ॥१॥ दृष्टिदर्शनं ज्ञानं संज्ञा शरीराणि च योगोपयोगौ ।
द्रव्यप्रदेशाः पर्यवाः अतीता आगामिनी सर्वाद्धा ॥२॥ 'णेरइयाण भंते ' नैरयिकाः खलु भदन्त ! ' किं गुरुया जाव अगुरुलहुया' किं गुरुका यावद् अगुरुलघुकाः ? हे भदन्त ! नैरयिका गुरुका वा लघुका वा घनोदधिवात, पृथिवी, द्वीप, सागर और वर्ष-क्षेत्र इनके विषय में भी जानना चाहिये अर्थात् ये सब गुरुलघुरूप तृतीय पद वाले कहे गये हैं । जितने भी ये अवकाशान्तर सूत्र हैं वे इन संग्रह गाथाओं के अनुसार हैं-वे संग्रह गाथाएँ इस प्रकार से हैं
"ओवास-चाय-धण-उदही पुढवी, दीवा यसागरा वासा । नेरइयाई अस्थि य समया कम्माइं लेस्साओ ॥ १ ॥ दिट्ठी देसण नाणे सन्ना सरीरा य जोग उवओगे। दव्वपएसा पज्जव तीया आगामि सम्वद्वा ॥"
(णेरइया णं भंते ! किं गुरुया जाव अगुरु य लहुया ?) हे भदन्त ! नैरयिक जीव क्या गुरु हैं ? यावत् अगुरुकलघुक हैं ? यहां यावद् पद से અવકાશ ઘનેદધિવાત, પૃથિવી, દ્વીપ, સાગર અને વર્ષક્ષેત્રોના વિષયમાં પણ ગ્રહણ કરવું જોઈએ, એટલે કે એ બધાને ગુરુલઘુ કહેલાં છે એમ સમજવું, જેટલાં અવકાશાન્ત સૂત્ર છે તે આ ગાથાઓ અનુસાર છે તે સંગ્રહ ગાથાઓ નીચે મુજબ છે – "ओवास-वाय-घण-उदही पुढवी, दीवा य सागरावासा ।
नेरइवाई अस्थि य समया कम्माइं लेस्साओ ॥ १ ॥ दिट्टी देसण नाणे सन्ना सरीरा य जोग उवओगे। दब्वपएसा पज्जव तीया आगामि सव्वद्वा॥२॥"
(णेरइयाणं भंते ! किं गुरुया जाव अगुरुलहुया ?), महन्त ! ना२४ જીવે ગુરુ હોય છે ? લઘુ હોય છે? અથવા ગુરુલઘુ હોય છે? અગુરુલઘુ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
