________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ०८ सू० १ एकान्तबालस्वरूपनिरूपणम् १८१ प्रकरोति, प्रकृतिभद्रतादिभिश्चतुर्भिः कारणैर्जीवोपि मनुष्यायुकं प्रकरोति, उक्तश्च
"मणुस्सेसु पगइभद्दयाए १, पगइविणीययाए २, साणुकोसयाए ३, अम. च्छरियाए ४" इति ।
छाया-मनुष्येषु प्रकृतिभद्रतया १, प्रकृतिविनीततया, २, सानुक्रोशतया ३, अमत्सरितया ४ । इति । 'देवाउयपि पकरेइ' देवायुष्कमपि प्रकरोति, सरागसंयमादिभिश्चतुर्भिः कारणैर्जीवो देवायुष्कं प्रकरोति, उक्तश्च
"देवेमु-सरागसंजमेणं १, संजमासंजमेणं २, अकामणिज्जराए ३, बालतषोकम्मेणं ४” इति । छाया-देवेषु-सरागसंयमेन१, संयमासंयमेन२, अकामनिर्जरया३, बालतपःकर्मणा ४॥ इति । ' णेरइयाउयपि किच्चा णेरइएसु उववज्जइ ' नैरयिकायुष्कमपि कृत्वा कर्मबंध कर वे नैरयिकों में उत्पन्न हो जाते हैं। वे चार स्थान इस प्रकार से हैं-महा आरंभ करना, महा परिग्रह रखना, पंचेन्द्रिय जीवो का वध करना, कुणिमाहार (मांसाहार) करना। इसी तरह जीव मायाचार आदि चार कारणोंके सेवन करनेसे तिर्यंच की आयुका बंध करता है-वे चार कारण इस प्रकार से हैं-१ मायाचार, निकृति, २ अलोक वचन, ३ उत्कंचन(लांच),४ वंचन । प्रकृतिभद्रता आदि चार कारणों को लेकर जीव मनुष्य आयु का बंध करता है-वे चार कारण ये हैं-प्रकृति से भद्र होना १, स्वभावतः विनीत होना २, दयालु होना ३, मत्सर भाव नहीं रखना ४ सरागसंयम आदि चार कारणों के सेवन करने से जीव देवायु का बंध करता है-वे चार कारण इस प्रकार से हैं-सरागसंयम का पालन करना १, अकामनिर्जरा करना २, बाल तप करना ३ संयमासंयम का पालन करना ४। इस तरह जीव जिस आयुका बंध करता है વાથી (૨) મહા પરિગ્રહ રાખવાથી, (૩) પંચેન્દ્રિય ને વધ કરવાથી અને (४) पुणिमा २ ( मांसा.२) ४२पाथी ०१ तिय" आयुष्यने ५५ मांछे. ते यार ४१२॥ २॥ प्रमाणे छ-(१) भायाया२ निति, (२) मी क्यन, (૩) ઉત્કંચન અને (૪) વંચન. પ્રકૃતિભદ્રિતા વગેરે ચાર કારણોના સેવનથી જીવ મનુષ્યના આયુષ્યને બંધ બાંધે છે. તે ચાર કારણો આ પ્રમાણે છે – (१) १२ पतिवाडा , (२) विनीत स्वावना , (3) या डाई અને (૪) મત્સર ભાવ ન રાખ. સરોગસંયમ વગેરે ચાર કારણોના સેવનથી જીવ દેવાયુષ્યને બંધ બાંધે છે તે ચાર કારણે આ પ્રમાણે છે(१) सरासयमतुं पासन ४२, (२) मम नि। ४२वी, (3) मास त५ કરવું અને (૪) સંયમસંયમનું (શ્રાવકધર્મનું) પાલન કરવું. આ રીતે જીવ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨